Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 88 van Historisch Heusden over Heusden en haar leidingwatervoorziening. Omstreeks een eeuw geleden wordt de behoefte aan leidingwater voor de volksgezondheid en de brandbestrijding steeds groter.
Sinds enkele jaren onderneemt Vlijmens burgemeester G. van der Ven pogingen voor de aanleg van een waterleidingnet in zijn gemeente, maar het leidt helaas niet tot het gewenste resultaat. Eindelijk komt er uitkomst wanneer Drunen op 23 maart 1932 geconfronteerd wordt met een grote brand in het dorpsmidden en er geen bluswater voor de brandweer is. De Bossche brandweer moet water pompen uit de 1200 meter verder gelegen spoorsloot. Drunens burgemeester mr. R. van der Heijden belooft spoedig de aanleg van waterleiding en brandkranen. Dan komt er overleg tussen de besturen van de gemeenten Drunen, Nieuwkuijk (dan nog een zelfstandige gemeente) en Vlijmen, wat vervolgens weer leidt tot overleg met het gemeentebestuur van ’s-Hertogenbosch. In 1933 is het resultaat een gemeenschappelijke regeling met de gemeente ’s-Hertogenbosch voor de levering van leidingwater.
In gemeente Heusden wil wethouder en scheepswerfdirecteur A. de Haan, in samenwerking met gemeenten uit het Land van Altena, een waterleidingbedrijf beginnen. Gedeputeerde Staten keurt het plan af maar helpt wel de gemeenten in een samenwerking met Waterleiding Maatschappij Noord-West-Brabant in Oudenbosch.
Gemeente ’s-Hertogenbosch
Al vanaf 1887 heeft deze gemeente een waterwinningsplaats en een pomp- en filterinstallatie in Nuland met een transportleiding, die een verbinding heeft met de watertoren aan het Hinthamereinde in ‘s-Hertogenbosch. Omstreeks 1930 wordt de hoofdleiding doorgetrokken naar het plein vóór de Veemarkthallen en vandaar langs het gehucht Deuteren tot de Vlijmense gemeentegrens. Langs de hoofdleiding is er een uitgebreid distributienet in de woonwijken en op de industrieterreinen. In 1933 sluit Waterleidingbedrijf ’s-Hertogenbosch een contract met de gemeenten Vlijmen, Drunen en Nieuwkuijk en neemt zij de financiering en exploitatie van het waterbedrijf over. Het waterbedrijf voor Drunen en Vlijmen wordt een onderafdeling van het gemeentelijk Licht- en Waterbedrijf van ’s-Hertogenbosch. De levering van het water geschiedt per abonnement en per kubieke meter. De aanlegkosten zijn geraamd op ƒ240.000, incl. Elshout en Haarsteeg.
Onderstation en watertoren
Aan de Vlijmenseweg wordt ter hoogte van de Hamsloot in het Bossche Veld een pomponderstation met twee reservoirs, elk 200 m3, gebouwd (ook wel “opjager” genoemd). De reservoirs worden met water gevuld vanuit de hoofdleiding vanaf de Veemarkthallen. Het station heeft een dubbel uitgevoerde pompinstallatie met een capaciteit van 50 m3/uur. Via een transportleiding wordt water onder een druk van 60 mwk (= meter waterkolom), naar het reservoir van de watertoren in Vlijmen gepompt. Hier staat ook een dubbel uitgevoerde pompinstallatie om het water in het reservoir op te pompen.
De 36 meter hoge en 12 meter ronde watertoren staat op de grens van de gemeenten Vlijmen en Nieuwkuijk. De toren heeft een waterreservoir van 250 m³ en dient om het distributienet door de vele straten onder voldoende druk van omstreeks 30 mwk te houden.
Het 37 kilometer lange distributienet, bestaande uit hoofdleidingen en aftakkingen naar de woningen, is in 1934 en 1935 door werklozen, onder leiding van technisch personeel uit ’s-Hertogenbosch, aangelegd. Op elke 100 meter is een brandkraan aangebracht.
De hoofdleiding is door Vlijmen, Nieuwkuijk en Drunen doorgetrokken tot ongeveer aan de grens met Waalwijk, dat sinds 1921 al een Licht- en Waterbedrijf heeft.
Op maandag 14 oktober 1935 wordt door mr. dr. A. van Rijckevorsel, Commissaris van de Koningin, het onderstation en de watertoren in bedrijf gesteld en kan de watervoorziening beginnen.
Waterleiding Maatschappij Noord-West-Brabant in Oudenbosch
In 1924 wordt dit bedrijf opgericht en regelt de aankoop van gronden voor pompstations en watertorens, boren van watergevende putten en het distributienet. Eind 1924 wordt het eerste water geleverd. Heusden en een aantal gemeenten uit het Land van Altena sluiten in 1934 een contract af met deze Maatschappij. Men kent hier wel een verplichte aansluiting, wat de reden is dat een aantal gemeenten in het Land van Altena aanvankelijk niet meedoen. De transportleiding gaat vanaf de waterwinningsplaats in Oosterhout, langs Geertruidenberg, langs de brug van Keizersveer, naar Dussen. Hier splitst de transportleiding zich in een hoofdleiding naar de watertoren in Almkerk-Uppel en een hoofdleiding via Meeuwen, Eethen en Genderen, langs de Heusdense brug naar Heusden. Langs de hoofdleiding is een distributienet. Aanvankelijk is het plan geweest om tussen Genderen en de Heusdense brug nog een watertoren te bouwen. Al op vrijdag 28 december 1934 is door mr. dr. A. van Rijckevorsel, Commissaris van de Koningin, de voorziening én in Almkerk én in Heusden in bedrijf gesteld. De melkfabriek ‘De Bommelerwaard’ in Heusden heeft sinds 1931 een eigen watervoorziening.
En verder…….
De gemeenteraad van Drunen besluit op 2 november 1935 dat ook Elshout wordt aangesloten en dat gebeurt door een verbinding vanuit Drunen én via de Zeedijk én via de Wolfshoek. De gemeenteraad van Vlijmen besluit op 12 november 1935 dat ook Haarsteeg wordt aangesloten op het net. Op 21 maart 1949 dienen de ingezetenen van Doeveren en Heesbeen bij de gemeenteraad van Eethen een verzoek in om aansluiting. De gemeenteraad beslist positief hierover.
Op 8 september 1950 besluit de gemeenteraad van Heusden tot aansluiting van Hedikhuizen, Herpt en Oudheusden. Vanwege de kosten blijft de aanleg van waterleiding in de zogenaamde onrendabele buitengebieden een moeizaam verhaal en zullen vele huishoudens nog vele jaren aangewezen zijn op hun regenput en/of geut met pomp. Waarschijnlijk is de laatste aansluiting in het gehucht Giersbergen. In 1950 krijgt men hier nog een centrale put met pomp en pas in 1965 is de aansluiting op leidingwater gereed.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen bijna 3250 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
