Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 98 van Historisch Heusden over Zaadhandel en Zaadteelt vh. A. Hobbel verhuist naar Vlijmen. In 1953 besluit de directie van N.V. Zaadhandel en Zaadteelt vh. A. Hobbel hun bedrijf over te plaatsen van Ooltgensplaat, op het Zeeuwse eiland Goeree-Overflakkee, naar Vlijmen.
De directie is tot dit besluit gekomen nadat het bedrijf met hun gronden tweemaal onder het zeewater is komen te staan. De eerste maal door het inunderen door de Duitsers in 1944, de tweede maal door de Watersnoodramp 1953. De andere reden is hun vervoersprobleem. Voor het vervoer van hun orders naar hun agenten is het bedrijf geheel afhankelijk van een dure en tijdrovende veerverbinding. In Vlijmen heeft het bedrijf tot omstreeks 1995 bestaan.
De zaadteelt en zaadhandel in Ooltgensplaat
In 1845 is het bedrijf officieel gestart, maar al enkele jaren eerder was A. Hobbel sr. (1839-1915) begonnen met de teelt van uienzaad. Voor het drogen construeerde hij een droogschuur. In de loop der tijd zijn vele uienrassen ontwikkeld. Er kwamen ook andere producten bij, als: radijs, prei, stokbonen, stambonen etc. Vrijwel alles was voor de export bestemd. In 1897 vatte kleinzoon C.W. Hobbel het plan op om de handel in alle zaden in detail te gaan voeren. De handel groeide gestaag. Met een aanstelcampagne werd het aantal agentschappen uitgebreid over geheel Nederland. Ook werd de zaadteelt en de selectie van de vele zaden uitgebreid. In 1930 werd besloten te stoppen met de exportgroothandel en alleen verder te gaan met de detailhandel van verpakte tuin-, bloem- en landbouwzaden. De Duitse bezetting heeft het bedrijf veel problemen gegeven: ontruiming en inundatie van de streek, afbraak droogschuren, evacuatie van het personeel en de inbeslagname van de voorraden. Dan wordt Ooltgensplaat op 1 februari 1953 getroffen door de Watersnoodramp. Op Goeree-Overflakkee breken buiten- en binnendijken door, het eiland stroomt onder water.
De verhuizing naar Vlijmen
Medio 1953 heeft het bedrijf 45 werknemers als de directie bekend maakt dat het naar Vlijmen wil vertrekken. Het bedrijf heeft twee redenen. In de eerste plaats de slechte vervoersgelegenheid en vervolgens het trieste feit, dat het bedrijf nu al twee keer door overstromingen is getroffen. De slechte vervoersgelegenheid is de belangrijkste oorzaak. Vanaf Overflakkee is altijd een overtocht met veerboot nodig en moet altijd het dure veergeld betaald worden. De overtocht kost ook veel tijd en dikwijls is er stremming door slecht weer of een mankement aan de veerboot. De beslissing toont vooruit zien want het heeft tot juli 1976 geduurd voordat er met het Hellegatsplein een vaste autoverbinding is gekomen.
Vestiging in Vlijmen.
Medio juni 1953 heeft de directie van Hobbel, H. Dapper is dan directeur, een gesprek met B&W van Vlijmen over hun verhuisplan. Het nieuwe bedrijf zou dan moeten komen op een heidegebied ten zuiden van de Kavreinsestraat. Het gaat om ca. 1,3 ha dat eigendom is van de Diaconie van de NH-gemeente Vlijmen. Al op 10 oktober 1953 wordt door architect Jan Luijben een bouwaanvrage ingediend voor een kantoorgebouw en bedrijfsruimte met een opvallend dak met drie bogen. Op 21 december 1953 plaatst Gemeente Vlijmen een bericht in de kranten dat men contact heeft met Hobbel’s Zaadhandel die zich in Vlijmen wil vestigen en dat er besprekingen zijn met eigenaren van de grond oostelijk van Zaalberg, nu Sanders. Op 22 februari schrijft de Gemeente dat 1,3 ha grond verkocht is. Men is positief over het plan want het kan werkgelegenheid zijn, speciaal voor zonen uit landbouwgezinnen. Op 22 maart 1954 wordt de bouwvergunning verleend. In het nieuwe bedrijf is dan plaats voor 32 personeelsleden. Gemeente Vlijmen moet wel zorgen voor acht arbeiders- en één middenstandswoning..
Het bedrijf in Vlijmen
De bouw van het bedrijf en de verhuizing zijn voorspoedig gegaan. Er waren wel wat aanloopproblemen zoals met de bereikbaarheid van hun vrachtwagens vanaf de Onsenoortsestraat. De directeur was Dapper, procuratiehouder Markus, kantoorbediende Fun, verkoop-binnendienst Pieterse en verkoop-buitendienst Birkhoff. Allemaal mensen die uit Zeeland verhuisd zijn naar Vlijmen. Ze waren allemaal lid van de protestante kerk in Vlijmen. De meesten woonden in de Catharinastraat. Op het kantoor werkten vier dames. Belangrijk was ook de verkoop van pootaardappelen, granen en graszaden. Voor de verkoop van tuinzaden waren er wel 2000 agenten. Het vullen van de meer dan 100.000 zakjes, het versturen via Van Gend & Loos en de administratie was heel veel werk. Geleidelijk ging het allemaal steeds moeilijker door de concurrentie van de opkomende tuincentra. Men ging ook bloemzaden en –bollen verkopen. Het bedrijf ging ook steeds meer op een tuincentrum lijken. Daarvoor werden ook enkele kassen bijgebouwd”.
De verkoop van zaden
Wanneer Hobbel sinds de dertiger jaren van de vorige eeuw de handel in detail met de zadenzakjes gaat voeren gebeurt dat aanvankelijk via vertegenwoordigers en lokale agenten. De lokale agenten kunnen winkels zijn, maar meestal zijn het particulieren die wat bijverdienen. Na enige jaren heeft het bedrijf een landelijke dekking met 2000 agenten. De agenten brengen de prijscouranten met de bestellijsten rond en halen ze enige tijd later, zo mogelijk ingevuld, weer op. De leveringen worden bij Hobbel klaargemaakt en verzonden naar de agenten en die zorgen voor de afleveringen en de betalingen. In de loop der tijd verschijnen de prijscouranten als catalogi met foto’s van de soorten producten en daarin de bestellijsten. De markt groeit door de toename van het hobby- en volkstuinen. Maar in de loop der jaren komt er concurrentie van postorderbedrijven, winkels en tuincentra. Het aantal particuliere agenten neemt ook af, omdat de bijverdiensten fiscaal belast worden.
Overname
Omstreeks 1974 wordt het bedrijf overgenomen door Pieterse en de broers Mari en Jos Bechtold. Na het overlijden van Pieter en Jos heeft Mari het bedrijf voortgezet tot 1995, waarna het terrein grotendeels verkocht is aan een projectontwikkelaar, die er 7 bedrijfswoningen met loods en 4 woningen bouwde. Het kantoor en een gedeelte van de bedrijfshal is toen eigendom geworden van Patricia Pechtold, dochter van Mari, die er nu 5 jaren wonen.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 3500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
