Treinwagons markeren afschuwwekkende geschiedenis

Wethouder Mark du Main van Vught haalt samen met René Ficq het doek van het paneel af. Voor Ficq een bijzonder moment, want zijn vader werd vanaf dezelfde plek met een trein naar Dachau vervoerd, om nooit meer thuis te komen. “Dit doet toch wel wat met me.” Ficq is na zijn actieve carrière als jurist rondleider geworden bij het kamp waar zijn vader gevangen heeft gezeten. “Mijn vader was burgemeester van Grave en weigerde met de Duitsers mee te werken. In Vught werkte hij op het schrijfkamp van het Philips-commando. Twee dagen voor zijn transport naar Duitsland stuurde hij ons nog een briefje: ‘laten we hopen tot spoedig ziens’. Ook vanuit Dachau kregen we nog twee brieven, waarin hij speciaal nog aan mij refereerde. Ik was een nakomertje en toen vijf jaar oud. Toen schoot ik wel vol. Uiteindelijk is hij op 9 maart 1945 overleden aan nierfalen. Later ben ik erachter gekomen dat dat veroorzaakt was door herhaaldelijk slaan op de nieren. Maar een medegevangene heeft later gezegd dat hij de bevrijding sowieso niet gehaald zou hebben, omdat hij ernstig hongeroedeem had.”

Selma van der Perre
Ook Selma van de Perre heeft in een rechtstreekse trein van Vught naar Duitsland gezeten. Via een beeldscherm vertelt de in Londen woonachtige over haar reis. “Op 6 september 1944 moesten we ons washandje en tandenborstel pakken en klaar gaan staan voor een groot transport. Ik probeerde me te verstoppen onder een matras, maar ik werd ontdekt en in de laatste wagon gestopt. Daar zaten ook de gevangenen die in de keuken werkten en dat was mijn geluk. Wij zaten maar met vijftien vrouwen in een wagon en we hadden een ton met eten. De overige gevangenen hadden geen eten en zaten met zeventig personen in een wagon. De behoefte deden we in emmers, maar onze waterbehoefte gooiden we door gleuven uit de wagon. We hoopten dat het op de Duitse soldaten terecht kwam.”

Blijven herinneren
De bijna honderdjarige Van der Perre is de laatste overlevende van het kamp Ravensbrück, waar ze na drie dagen reizen aankwamen. “Daar ben ik op 23 april 1945 bevrijd. Het is goed dat de mensen nu zien hoe de wagons eruit zagen. Het is ook goed om te blijven herinneringen, zodat het niet weer gebeurt. Ik ben altijd mijn verhaal blijven vertellen. Eerst vond ik dat moeilijk, maar nu ben ik het gewend. Ik vind het vooral belangrijk om het aan Duitse mensen te vertellen.”

Oppeln wagons
Directeur van Nationaal Monument Kamp Vught, Jeroen van der Eijnde, had al langer het plan in zijn hoofd om iets met treinwagons te doen. “Per toeval kwam ik in gesprek met de directeur van Kamp Westerbork en die had nog treinwagons over. Het zijn Oppeln treinstellen, die werden gebruikt voor goederenvervoer. Naarmate de oorlog vorderde, gebruikten de Duitsers de treinstellen echter steeds meer voor personenvervoer. De wagons staan symbool voor een afschuwwekkend stuk geschiedenis. De enige manier waarop de mensen in Kamp Vught aankwamen en weer weggingen, was per trein. De wagons staan op de exacte plek waar de spoorlijn toen ook lag. Het markeert de plek waar we nu zijn.”

Jan Nijhof was projectleider van de restauratie en plaatsing van de treinwagons. “De Genie uit Wezep en Vught heeft voortreffelijk werk verricht. Voor Westerbork zijn ze de wagons al uit Duitsland gaan halen. Later werden ze naar Vught gebracht voor restauratie en uiteindelijk hier geplaatst. Hier hebben de transporten echt plaatsgevonden en je ziet dat nu ook nog. Met vijftien aluminium bielzen geven we extra betekenis aan deze plek. Die markeren de vijftien grootste treintransporten vanuit Vught. Vier vanaf het Kamp en de rest vanaf station Vught. Wat ik nu nog graag zou willen, is dat al het blik hier verdwijnt (de auto’s van de P.I.). Al dat verkeer hier kan echt niet meer, het is onveilig. Er ligt nu een plan om de ingang van de gevangenis naar de andere kant te brengen. Dan kunnen wij ook meer met het buitenterrein.”

Tekst en foto’s Lisette Broess

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.

< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 3750 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail