Column Jack Thomassen: ‘Ons Dialect’

04 dec , 10:14 • Column Jack

Jack was Here

Jack Thomassen uit Drunen schrijft vele columns en korte verhalen. Ook voor Heusden.Nieuws zal hij ook in 2025 weer regelmatig een column schrijven over zijn belevenissen en met deze keer weer een nieuwe versie. Deze column gaat over ‘Ons Dialect’

Onlangs had ik me aangemeld voor een dorpswandeling door het westelijk deel van ons dorp Drunen. Te beginnen bij de kruising Grotestraat-Burgemeester van der Heijdenstraat, om daarna richting Eindstraat en Baardwijkse Overlaat te lopen. Heemkundigen Bart en Jan hadden weer interessante wetenswaardigheden om uit te leggen. Zoals waarom de huizen in deze straten schuin t.o.v de weg gebouwd zijn. Of waar er in de oorlog granaten zijn ingeslagen en meerdere slachtoffers vielen. En waar precies het pelgrims-pad tussen Drunen en Elshout liep.

Terwijl we richting het westen lopen, waar we uiteindelijk net buiten het dorp bij het keerpunt uitleg krijgen over de bouwplannen van het GOL, probeer ik naargelang de verhalen van Bart me in te beelden hoe het dorpsleven was ten tijde dat ons pa hier als kleine jongen ook moet hebben gelopen. Of anders hier ooit fietste om naar zijn verkering (ons ma) in Baardwijk te gaan. De huizen en boerderijen zagen er natuurlijk heel anders uit dan nu. En in tegenstelling tot toen zal je tegenwoordig geen melkbus meer aan straat zien staan.

HVDOL

De meeste andere belangstellenden in de groep hoor ik niet echt Drunens praten. Dat hoeft natuurlijk ook niet, maar als het over vroeger gaat en vooral over het dorp waarin ik opgegroeid ben, ben ik al gauw geneigd om steeds in platter dialect te spreken. Dus toen ik iets over de overlaat en de molen vroeg, zei ik 'meulen'. En 'Bork' wanneer ik Baardwijk bedoel. Zo ging dat nu eenmaal destijds bij ons thuis.

Zelf ben ik altijd in de veronderstelling geweest dat ik het Drunens dialect best eigen was. Ik ben hier geboren en getogen, ging er naar school, had vrienden en voetbalde met leeftijdsgenoten. Maar nu ik er meer over nadenk: ons moeder kwam dus uit Baardwijk (Bork) en ons vader kwam op 2-jarige leeftijd in de Drunense Lipsstraat (toen nog Badhuisstraat) te wonen. Zijn ouders hadden hun wieg zelfs helemaal in Nijverdal en Raalte staan.

Die laatste 2 plaatsen liggen in Overijssel. Toen opa en opoe naar Drunen verhuisden, waren ze net in de 40. Op die leeftijd neem je niet zomaar een geheel andere streektaal over. Ons pa hoorde thuis dus een heel ander dialect dan van zijn vriendjes op school. Ons opoe heb ik eens horen zeggen dat 'ze gin tied had'. Daar schrok ik toen heel erg van. Gelukkig kreeg ik snel daarna uitgelegd dat ze op dat moment even geen tijd had. Bij ons pa kwam het Drunens uiteindelijk vanzelf. Ook op school, de voetbalclub en zijn tijd bij de scheepsschroevenfabriek van Max Lips.

Aan het eind van de dorpswandeling loop ik een stukje met Heemkundige Bart op. 'En Jack? Hedder wè van opgestôke, vandaog?' Ik knik enthousiast van ja. 'Zeker Bart. Ik wies nie dèt de Meulensteeg zo hiette, omdétter lang geleje daodwerkeluk unne meulen stond. Mar... nog effe over Drunen in d'n oorlog: ondanks dèt er aon het end van die oorlog in Drunen veul gevochten ies, heude ik ons pa daor host nooit over. Terwijl hij toch altèd veul verhaole had.'

'Tja, jonge,' probeert Bart mij uit te leggen, 'Vruger wilden ze over pijnlijke zaken niet graog praoten. Over die periode werd veelal gezwegen. Misschien ook wel om liever vurruit te keike.' Op dat moment passeren we een zogenaamde 'wederopbouwboerderij', waar Bart iets over wil vertellen. Ik laat mijn blik even door de Grotestraat gaan en probeer me nogmaals in te beelden hoe mijn vader als klein menneke hier heeft gelopen. En waarschijnlijk Duitse soldaten ons dorp hebben zien innemen.

Wat zal dat spannend en bedreigend zijn geweest voor onze dorpsgenoten. We mogen daarom van geluk spreken dat de bezetter (door ons pa consequent Moffen genoemd) uiteindelijk door de geallieerden verdreven werd. Want je moet er godsamme toch niet aan denken dat ons mooie dialect op die manier verloren was gegaan?

Bij de Lidl aangekomen was de wandeling voorbij. Iedereen bedankte Bart en ook Jan voor de boeiende uitleg en gezellige morgen. Op naar de koffie. Houdoe war!

Nog veel meer verhalen als deze zijn van Jack Was Here zijn hier te vinden.