Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat deze aflevering over Mommersteeg’s zaden, 75 jaar Vlijmense geschiedenis. Mommersteeg is een oud Vlijmens geslacht waarvan de straat tussen Vlijmen en Haarsteeg getuigt. Familieleden komen we in het verleden tegen in de hophandel, in het leerlooien en als grootgrondbezitter.
Vanuit de hophandel zijn er vele buitenlandse contacten. Het is hophandelaar Louis Mommersteeg (*1849-†1930) die zijn zoon Henri (*1898-†1969) voor opleiding naar een Engelse relatie laat gaan. In dit bedrijf doet Henri zijn ambitie op voor gras- en klaverzaden en hij wil in Vlijmen een soortgelijk bedrijf opbouwen. Dat lukt Henri en zijn bedrijf ontwikkelt zich tot een internationaal gerenommeerd bedrijf.
Alle begin is moeilijk
De oprichtingsdatum van het bedrijf is 14 november 1923. Henri is dan in contact gekomen met Bernard van Engelen (*1885-†1959) en Hommo ten Have (*1876-†1946) van het ‘Noord-Brabantsch Zaad- en Landbouwhuis’, een bedrijf dat zich bezighoudt met zaadteelt en zaadhandel. Dat spreekt Henri wel aan en hij neemt de kans waar om de aandelen van Ten Have over te nemen. Met geduld en taaie volharding begint hij aan de opbouw van het bedrijf en het wordt hem duidelijk dat ook internationaal zaken gedaan moeten worden. De samenwerking met Van Engelen verloopt moeizaam waardoor al in maart 1928 hun wegen scheiden. De naam wordt nu ‘Mommersteeg’s Zaadteelt en Zaadhandel’ en het bedrijf gaat zich richten op de groothandel. In de loop der jaren gaat de graszaadhandel de boventoon voeren. In 1930 overlijdt vader Louis. Vanaf 1938 dateert de exploitatie van de uitgebreide landerijen in de Mortel en in het Vlijmens Veld, die tot dan toe door de familie Mommersteeg verpacht worden. Meer dan 85 ha landerijen worden geschikt gemaakt voor de verbouw van landbouwgewassen en als vermeerderingsbedrijf van de zaadhandel. In 1939 komt landbouwkundige ir. André Eschauzier (*1906-†1997) in dienst als ‘Hoofd Laboratorium en Selectiebedrijf’. De wetenschappelijke veredeling en selectie van grassen wordt ter hand genomen en de zaadcultuur komt op een hoger peil, waarmee een voorsprong genomen wordt op de concurrentie. Er wordt gestart met de veredeling van voeder- en gazongrassen, witte klaver, voederbieten, stoppelknollen, meng- stamkool- en koolrapen en pronkboonrassen. Proeven per soort lopen tien tot vijftien jaar. Nauwe samenwerking is er met het Instituut voor Plantenveredeling in Wageningen.
Uitbreidingen
Ondanks de economisch slechte jaren ’30 ontwikkelt het bedrijf zich positief. In 1938 wordt aan de Wolput een beeldbepalend kantoorgebouw neergezet, onder architectuur van Vlijmens architect Jan Luijben. Achter het kantoorgebouw worden steeds weer pakhuizen gebouwd voor opslag, bewerking en verpakking van de zaden. Voor de bewerking wordt regelmatig in droog- schonings- meng- en verpakkingsmachines geïnvesteerd.
In de oorlog bestaan de werkzaamheden voornamelijk uit de distributie van nog beschikbare zaden. Na de oorlog legt Henri zich er op toe om de infrastructuur van de zaadhandel nationaal en internationaal op poten te zetten. Belangrijk is dat de voedselvoorziening weer op gang komt. Voor de overheid gaat hij naar Amerika ten behoeve van de structurering van de zaaizaadvoorziening. Maar daar maakt hij ook kennis met de grootschalige en goed georganiseerde graszaadteelt. Dit geeft Henri later grote voordelen waardoor 1946 tot 1953 zijn gouden jaren worden. In 1951 wordt het kantoorgebouw uitgebreid met een grote zijvleugel. Sinds jaren ’50 sieren monumentale wandschilderingen van Eppo Doeve (*1907-†1981), die alle facetten van het gras omvatten.
Kweekbedrijf Meerlandt
In 1959 wordt 155 ha grond in het Vlijmensche Veld met bedrijfsgebouwen aan gemeente ’s-Bosch verkocht. Het bedrijf krijgt de beschikking over kavels in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. In 1976 beschikt men over meer dan 40 ha. In Biddinghuizen wordt in 1971 de proefboerderij Meerlandt gebouwd.
Miljoenenschade bij brand
Een felle uitslaande brand in de nacht van 31 juli 1963 heeft Mommersteeg lamgelegd. Het tussengebouw waarin het machinepark is ondergebracht, een opslagloods voor zaden en een emballageloods zijn in vlammen opgegaan. Het schadebedrag is acht miljoen gulden.
Hartplan
Door de Ruilverkaveling Heusden-Vlijmen krijgt het bedrijf 40 ha grond aansluitend aan het gebouwencomplex, uitstekend geschikt voor veredeling en proefveldwerk. Verstoring komt er in 1965 door Gemeente Vlijmen met het Hartplan, waarbij in de nabije toekomst op percelen gebouwd moet worden. Gemeente vindt dat het bedrijf mogelijkheden heeft voor verplaatsing. Bij de Raad van State krijgt gemeente Vlijmen het gelijk om met de plannen door te gaan, maar uiteindelijk wordt het Hartplan niet gerealiseerd.
Engeland
Door een achteruitgang van de verkopen in Engeland wordt in 1967 besloten de verkoop zelf ter hand te nemen en wordt Mommersteeg Seed Company opgericht . De vestiging in Irthlingborough wordt toonaangevend op het gebied van recreatieve en voedergrassen.
Overlijden en directiewisseling
Op maandag 11 augustus 1969 overlijdt president-directeur Henri Mommersteeg op 70-jarige leeftijd. Zoon Hans (*1935), sinds 1965 mededirecteur en sinds 1968 directeur, wordt eindverantwoordelijk.
Overname
Per 1 juli 1971 worden alle aandelen van H. van Engelen’s Zaadteelt en Zaadhandel in ’s-Bosch overgenomen. Bob van Engelen is een kleinzoon van eerdergenoemde Bernard van Engelen. Het bedrijf heeft geen kweekbedrijf maar wel een uitstekend distributienetwerk naar de detailhandel in Nederland en België. Met de overname is er meer evenwicht gekomen in groot- en detailhandel. Bob versterkt ook het verkoopmanagement.
Naar het einde
In de 70’er jaren komen de bedrijfsresultaten onder druk. Concentratie van zaadbedrijven is nodig om ontwikkelingskosten, o.a. door biotechnologie, te delen. In 1973 verkoopt familie Mommersteeg haar aandelen aan Suiker Unie in Rotterdam, het bedrijf dat ook eigenaar is van Kweek- en Zaadhandel D.J. van der Have. In 1976 verlaat Hans het bedrijf. In 1979 wordt het bedrijf Mommersteeg, inclusief de vestigingen in België Denemarken Duitsland en Engeland, opgenomen in de Van der Have Groep en volgt er een noodzakelijke sanering, maar er wordt ook geïnvesteerd, o.a. in een moderne schoningsinstallatie en een verpakkingslijn. In 1996 gaat de totale Van der Have organisatie op in het wereldwijd opererend bedrijf Advanta. In 1998 wordt het 75-jarig bestaan gevierd met o.a. een trip van het voltallige personeel naar het dochterbedrijf in Engeland. Twee jaar later vertrekt het bedrijf definitief vanuit Vlijmen naar het Zeeuwse Kapelle, waarna Mommersteeg wordt opgeheven.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 2500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
