Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 86 van Historisch Heusden over de noodwoningen in Drunen. Wanneer Drunen op 4 november 1944 bevrijd is, ziet het dorp er uit als een ruïne. De verwoesting is onbeschrijfelijk. Drunen betaalt ook een hoge prijs met vele doden en gewonden. Door het sper- en granaatvuur van het geallieerde leger is veel kapotgeschoten en afgebrand.
De Duitsers blazen bij hun terugtocht ook nog de kerktoren op. De R.K. kerk, de pastorie, het voormalige gemeentehuis, het zusterklooster en de meisjesschool zijn volledig verwoest. Van de ±1000 woningen zijn er ±100 totaal verwoest, ±200 zwaar beschadigd en ±600 in mindere mate getroffen. Onmiddellijk wordt er een Bureau Volkshuisvesting opgericht om de ±500 dakloze inwoners in Drunen en elders te huisvesten. Ook wordt een Bureau Wederopbouw opgericht, dat het herstel regelt van de minder zwaar getroffen woningen. Het puin en andere bouwmaterialen van de verwoeste panden worden onteigend en deze vrijkomende bouwmaterialen worden aan reparaties toegewezen.
Wederopbouwplan
Meteen ontstaat er voor Zuid-Nederland een plan voor wederopbouw. Dat bestaat uit het op grote schaal bouwen van ±4000 noodwoningen, het herstellen van ±16.000 vernielde woningen en het bevorderen van samenwonen. De Dienst voor de Wederopbouw wil vóór 1 januari 1946 in Noord-Brabant, Limburg en Zeeland de noodwoningen gereed hebben. Gemeentelijke instanties kunnen, in samenwerking met architecten, aannemers en woningfabrieken (bv. Bruynzeel), initiatieven indienen. Zo is er in Vlijmen en Den Bosch het initiatief voor resp. 87 en 100 woningen, gemaakt van uit teenhout gevlochten matten, en in Waalwijk het initiatief voor 36 ‘Maycrete woningen’. Gemeenten Drunen en Loon op Zand maken, in samenwerking met Waalwijks wederopbouwarchitect Jos van Hulten, een eigen plan voor noodwoningen met de naam ‘Van Hulten Noodwoning’. Gemeente Loon op Zand bouwt er 15 in Loon op Zand en 15 in Kaatsheuvel. In juni 1945 krijgt gemeente Drunen toestemming voor 29 noodwoningen. In opdracht van het College van Algemene Commissarissen voor de Wederopbouw wordt onmiddellijk tot de bouw overgegaan. De gemeente kan een beroep doen op de Spoedwet Onteigening, waardoor gebouwd kan worden terwijl de onteigeningsprocedures nog lopen.
Van Hulten Noodwoning
Het plan omvat drie type woningen met het verschil in aantal en grootte van de slaapkamers. De woningen hebben een indeling op de begane grond met een woonkeuken, drie of vier slaapkamers, een wc, een berging en een kelder. Alle noodwoningen hebben een schuurtje. De woningen in Drunen worden gebouwd door aannemer Fa. W. den Teuling uit Kaatsheuvel. De gunning van het werk is op 5 september 1945 en al in juni 1946 is de oplevering.
Type Buitenafmeting Slaapkamers Aantal Aanneemprijs
A 8,99 x 5,39 m 3 15 ƒ4936,-
B 9,89 x 5,39 m 3 11 ƒ5210,-
C 9,29 x 6,59 m 4 3 ƒ6500,-
De woningen hebben een betonnen fundering en vloer. De wanden zijn gemetseld met holle bouwstenen van 30×60 cm. en een muurdikte van 20 cm. De plafond- en dakconstructie is gemaakt van geschilde rondhout-sparren. De daken zijn met riet gedekt. De voortgang van het bouwen wordt wel bemoeilijkt door de beschikbaarheid van bouwmaterialen, waarbij glas het meest problematisch is. Ook is de beschikbaarheid van geschoold personeel een voortdurende zorg. De inrichting is compleet met waterleiding, elektra, aanrecht en kasten. Afhankelijk van het type is de huurprijs ƒ2,50 – ƒ3,50 per week. Op 8 februari 1949 krijgt gemeente Drunen de noodwoningen in eigendom over van het Ministerie van Volkshuisvesting en Wederopbouw en is zij verder verantwoordelijk voor de exploitatie.
De bouwlocaties
Van de 29 noodwoningen worden er 14 in de Schoolstraat, voorheen het Achterompad, gebouwd. De gemeente bestemt hiervoor een strook grond ten zuiden en ten noorden van de straat en koopt de bouwpercelen. Er zijn 16 onteigeningsprocedures, waarvan 14 in de Schoolstraat en 2 in de Achterstraat. De grondprijs is ƒ0,75 per m2 voor het bouwterrein en ƒ0,25/m2 voor het achterterrein. Een groot bezwaar van de grondeigenaren is dat de gemeente veel meer grond onteigent, dan voor de bouw noodzakelijk is. Een aantal noodwoningen wordt geplaatst op locaties van verwoeste woningen of, waar in overleg met de betrokkene, grond beschikbaar is. De andere 15 noodwoningen zijn gebouwd in de Badhuisstraat, Bosscheweg Eindstraat, Grotestraat, Stationsstraat en Torenstraat. De bouw van de 29 noodwoningen is vanuit de overheid begeleid door het Streekbureau voor de Wederopbouw in Vlijmen. Achter de woning Schoolstraat 5, langs het Pennepad, staat nu nog een noodwoning zonder rieten dak. Sommige grondeigenaren krijgen ‘het recht van opstal’ om na15 jaar, wanneer de noodwoningen zijn afgebroken, er zelf te bouwen. Naast dit gemeentelijk plan zijn er heel veel particuliere initiatieven voor noodhuisvesting en overal in de gemeente verschijnen noodwoningen, veelal als oude en nieuwe houten bouwketen. Gemeente Drunen geeft volle medewerking, maar wel met de beperking van 15 jaar.
Het einde
Op 20 december 1962 besluit de gemeenteraad van Drunen dat er voor noodwoningen geen vergunningen meer worden afgegeven. Ook wordt besloten dat de nog bestaande noodwoningen, waarvan de gemeente eigenaresse is, ontruimd en gesloopt worden en dat particuliere noodwoningen moeten verdwijnen. Er bestaat dan een gemeentelijke lijst van 42 noodwoningen.
Bij familie J.A.M. Veltman aan het Raadhuisplein wordt eerst de verwoeste woning afgebroken, in de tuin wordt een noodwoning geplaatst, waarna ervoor een nieuwe woning wordt gebouwd
Wederopbouw Boerderijen
Tijdens de bevrijding in november 1944 zijn er in Drunen en Elshout ook veel boerderijen geheel of gedeeltelijk verwoest door beschietingen, granaatinslagen of brandstichtingen. Om na de oorlog de voedselvoorziening te herstellen zijn er door boeren vele noodboerderijen en -stallen gebouwd. Later is door het Ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting het programma Wederopbouw Boerderijen gestart. Met financiële steun van de overheid zijn er in de periode 1947 tot 1955 in Drunen en Elshout ruim twintig wederopbouwboerderijen gebouwd. De begeleiding is gebeurd door Districtsbureau Wederopbouw Boerderijen te ‘s-Hertogenbosch. Ter herkenning werd in de gevel een steen ingemetseld met daarop de Nederlandse Leeuw en het bouwjaar.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen bijna 3250 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
