Historisch Heusden: Mari van Esch, de oorlogsheld van Haarsteeg
Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat deze aflevering over Mari van Esch, de oorlogsheld van Haarsteeg
In de ochtend van 10 mei 1940 vallen Duitse legereenheden ons land binnen. Vele jonge mannen uit onze omgeving zijn dan gelegerd aan de Maaslinie, het gebied tussen Venlo en Roermond. Op die dag sneuvelen in Kessel Mari van Esch (*2.6.1915) uit Haarsteeg en Loek van Zon (*20.12.1914) uit Vlijmen. In buurtschap De Weerd bij Roermond sneuvelt Marinus de Wit (*19.12.1908) uit Drunen. Die dag worden vele plaatsgenoten gevangen genomen en verblijven enige tijd als krijgsgevangenen in Duitsland of Polen. Daags na de inval zijn er de noodbegrafenissen op de R.K. begraafplaats in Kessel en op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond. Marinus de Wit wordt op 8 juli 1940 in Drunen herbegraven en op 10 november 2016 op het Militair Ereveld Grebbeberg. Op 8 augustus 1940 worden Mari van Esch en Loek van Zon in hun geboortedorpen herbegraven. Dit artikel gaat over hetgeen Mari van Esch is overkomen.
In zijn jonge jaren
Mari van Esch wordt op 2 juni 1915 geboren op Het Zand, een gehucht westelijk van de Nieuwe Wiel van Haarsteeg. Al op jonge leeftijd is hij geïnteresseerd in alles wat met het leger te maken heeft. Als hij 18 jaar is, meldt hij zich bij het Vrijwillige Landstormkorps VLSK en dient twee jaar bij de afdeling ’s-Hertogenbosch. Als in de loop van 1938 en 1939 Duitsland zich naar het buitenland toe steeds agressiever gedraagt, besluit de Nederlandse regering over te gaan tot de mobilisatie van een deel van de strijdmachten. Omdat Mari in 1933 lid geweest is van VLSK en een militaire training heeft gehad, wordt hij op 11 april 1939 opgeroepen voor de actieve dienst en wordt ingezet bij de beveiliging van vliegveld Schiphol. Regelmatig schrijft hij brieven naar huis, hij heeft een prachtig handschrift.
Mobilisatie
In 1939 wordt o.a. langs de Maaslinie gestart met de bouw van kazematten; betonnen bunkers met gietstalen koepel en schietgaten. Met de mobilisatie in november 1939 wordt het legeronderdeel van Mari (3 e Compagnie, 3 e Bataljon, 41 e
Regiment Infanterie) van Schiphol overgeplaatst naar Kessel aan de Maas (L) voor de verdediging van een gedeelte van de Maaslinie. Kessel ligt halverwege Venlo en Roermond en in vogelvlucht slechts 3 kilometer vanaf de Duitse grens. Het legeronderdeel is onder commando van reservekapitein C.W. Kiers. Hun taak is grensbewaking, plaatsen van hindernissen en waarschuwen bij grensoverschrijding. Zij verblijven in een school en in het patronaatgebouw. In het voorjaar 1940, wanneer de dreiging groter wordt, verblijven zij op diverse boerderijen nabij de kazematten.
10 mei 1940
Op de avond van 9 mei, omstreeks 23.00 uur, moet Mari ‘in stelling’ in kazemat G-61. Deze ligt ten noorden van “De Mussenberg” in de Weerdbeemden in Kessel-Eik. Hij is bewapend met een lichte mitrailleur Lewiss M20 en beschikt over voldoende munitie. Vroeg in de ochtend varen rubberbootjes over de Maas bij Kessel. Stilletjes zonder vredige intenties. Het zijn Duitse soldaten; Nederland is in oorlog. Vanuit de bootjes wordt geschoten en dit vuur wordt vanuit de kazematten beantwoord. De overmacht is te groot. Al snel wordt Kessel ingenomen. De meeste soldaten gaan hun kazemat uit en geven zich over door met een wit doek op hun geweer naar de vijand te zwaaien. Mari wil van geen wijken weten en zijn leuze "over mijn lijk" wordt letterlijk zijn ondergang. Hij blijft maar schieten op die rubberbootjes. Later schrijft C.W. Kiers in een vragenlijst: “Terwijl de kazematten 62 en 64 al spoedig buiten gevecht waren doordat de mitrailleurs door den vijand stuk geschoten waren, begon het moreel te dalen. In 61 is soldaat Van Esch middendoor geschoten. Hij was op slag dood.” Een ander schrijft: “Een gerichte brisantgranaat ontploft pal voor het schietgat van zijn kazemat”. O p 24-jarige leeftijd is zijn dappere verzet voor altijd gebroken.
Herbegrafenis
Op 8 augustus 1940 wordt Mari van Esch in Haarsteeg herbegraven. Dit gebeurt onder grote belangstelling van zijn familie, alle Haarsteegse teruggekeerde soldaten, een deputatie uit Kessel, gemeentebestuur van Vlijmen, de halve Haarsteeg, de harmonie en de zangvereniging, compleet met omfloerste vaandels. In Haarsteeg vindt men ook dat hij een monumentaal graf verdiend heeft. Er wordt een collecte gehouden en eenieder draagt naar vermogen bij. Therus van Bokhoven, de plaatselijke steenhouwer, ontwerpt en vervaardigt een monumentaal graf. Op het grafveld worden ook een Regimenthelm en een graftrommel geplaatst.
Na de oorlog
Vanaf de herbegrafenis komen jaarlijks zijn oud-strijdmakkers vanuit het hele land in Haarsteeg bijeen. Er is een H. Mis in de Lambertuskerk, toespraak van overste Kiers, een krans wordt op het graf gelegd en voor een koffietafel worden zij gastvrij onthaald door zijn ouders op Het Zand. Wanneer het hun teveel geworden is, wordt de koffietafel in een café gehouden en nog later op de pastorie. In 1959 wordt verteld dat de eerste straat in het uitbreidingsplan naar Mari van Esch vernoemd zal worden, een initiatief van de oud-strijders en van de paters van Mariënkroon. De herdenkingen duren voort, maar ieder jaar wordt de groep kleiner tot in 1988, na bijna vijftig jaar, pastoor J. Nabuurs o.praem moet aankondigen dat zij niet meer kunnen komen.
Het grafmonument
Het grafmonument wordt jarenlang onderhouden door familie en kerkhofvrijwilligers. Eens is er een plan geweest om het graf te ruimen en de stoffelijke resten over te brengen naar Militair Ereveld Grebbeberg. Maar de kerkhofploeg protesteert en houdt het graf toonbaar. In 2016 krijgt neef Mari van Esch† het plan om het graf van zijn oom grondig aan te pakken en het voor de verre toekomst veilig te stellen. Door steun van familie van Esch, parochie Heilige Augustinus en heemkundekring Onsenoort lukt het zijn plan te realiseren en onder grote belangstelling krijgt op 10 mei 2017, na een herdenkingsplechtigheid in de kerk, het gerestaureerde graf een eerbetoon.
Bart Beaard
De noodgrafvelden van Mari van Esch en Loek van Zon in Kessel. Collectie SALHA
De herbegrafenis van Mari van Esch op 8 augustus 1940 in Haarsteeg. Collectie SALHA
Het gerestaureerde grafveld met inzet een foto van Mari van Esch. Het grafveld heeft een helm M34 en een graftrommel. Foto Ad Hartjes.
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan.
Aanvoerder van het lokale nieuws. Wist u dat wij iedere morgen meer dan 2500 nieuwsbrieven verzenden.
Volg HeusdenNieuws ook via
