Historisch Heusden: Riet van de Wiel wordt binnenkort 100 jaar
Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 234 van Historisch Heusden over 'Riet van de Wiel wordt binnenkort 100 jaar'. Als heemkundige ben ik een behoorlijk gedeelte van mijn tijd bezig met een variëteit aan historische onderwerpen uit alle kernen van de gemeente Heusden. Maar bijzonder heb ik het wel ervaren om een gesprek te hebben met de Drunense mevrouw Riet van de Wiel, die binnenkort 100 jaar hoopt te worden.
Riet woonde tot augustus vorig jaar zelfstandig in de Wilhelminastraat in Drunen. Nu woont ze in één van de appartementen van Futura Zorg aan de Cypressenstraat in Sprang-Capelle/Waalwijk, waar ze vanuit haar kamer op de eerste verdieping een mooie uitkijk heeft op Dye Sprancke, een uit 1747 daterende windmolen.
Haar
familie
Riet – Maria Helena van de Wiel werd
op 18 november 1925 geboren en was het derde kind en tweede dochter van het
echtpaar Wilhelmus van de Wiel (1892-1960) en Bartha van Noort (1897-1982). Het
echtpaar kreeg met elf kinderen een mooi gezin, maar helaas overleden er twee
op jeugdige leeftijd. Het gezin woonde vooraan in de Torenstaat, aan de
oostelijke zijde, waar nu Groentespeciaalzaak Van Bokhoven is. Achter het huis
was een grote tuinderij voor de kweek van groenten. Hun perceel liep vanachter
het ‘huis van Loeff’ in de Grotestraat tot aan ’t Sempke. Een groot gedeelte
van het land was voorzien van kassen met plat glas. Willem bracht met paard en
wagen de thuis gekweekte groenten naar de veiling. “In 1950 begonnen mijn
ouders met de eerste groentewinkel in Drunen”, vertelt Riet. “In het begin
stonden in één van de kamers aan de straatzijde enkele kisten met groenten in
een rek schuin opgesteld. De groenten werden voornamelijk zelf gekweekt en het
resterend gedeelte kwam van de veiling. Ook ging mijn vader als eerste in het
dorp rond als venter van groenten en fruit”.
Foto Links: Luchtfoto uit 1950 met links het huis van
familie Van de Wiel, waar nu Groentespeciaalzaak Van Bokhoven is. Collectie
Gerard Pelders
Foto Midden: Op 25
maart 1982 reikt Drunens burgemeester Henk Stieger de Koninklijke Onderscheiding
uit. Collectie Riet van de Wiel.
Foto Rechts: In
haar kamer in Futura Zorg heeft de 100-jarige Riet een mooi uitzicht op de
molen. Foto Noortje Boons – Van Delft.
Naar
school
Riet volgde de Lagere Meisjesschool
bij de Zusters van JMJ, die een school hadden achter het Liefdesgesticht in de
Grotestraat. Hier woonden de zusters ook zelf en hadden er ook een huisvesting
en verzorging voor bejaarde vrouwen. Op zondag ging Riet naar de
Meisjescongregatie in de Achterompad. Dit was een vrijetijdsbesteding, o.a.
handwerken, onder toezicht van de zusters. Haar hardwerkende ouders waren wel
vroom en dat betekende dat Riet enkele keren per week naar een H. Mis in de
kerk ging. De kerk stond toen nog in het verlengde van de Torenstraat. “Na de
Lagere School ging ik op 1 september 1938 met een groep van acht Drunense
meisjes naar de vierjarige R.K. Meisjes MULO, Sint Teresia in Waalwijk. De
MULO-opleiding was in dat jaar door de Eerwaarde Zusters begonnen”, herinnert
Riet zich.
Lips
“Na de MULO behaalde ik de diploma’s
Stenografie en Machineschrijven of Typen en bekwaamde me in de moderne talen”,
vertelt Riet. “Door mijn opleiding werd ik benaderd om als eerste vrouwelijke
beambte te gaan werken bij de N.V. ’s-Hertogenbossche Schroevengieterij M.
Lips, die zich in 1939 in Drunen gevestigd had aan de toenmalige Badhuisstraat.
De personeelssterkte was al 80 en kwam deels met de trein uit ‘s-Hertogenbosch.
Het kantoor was toen één grote ruimte in een houten keet die als directiekeet
overbodig was geworden van de Zuiderzeewerken. De indiensttreding werd bepaald
op 27 maart 1942, in het midden van de oorlogsjaren.”
Oorlogstijd
De oorlogsperiode was bij het bedrijf
Lips heel spannend en de oorzaak daarvan was de problematiek dat schroeven
gemaakt moesten worden voor de Duits Marine èn voor de Nederlandse scheepvaart.
Maar ook doordat Max Lips door de Duitse Marine en de Duitse Luftwaffe onder
druk stond vanwege zijn octrooien op de ‘dubbele plaatstaal schroeven’ in
plaats van bronzen schroeven. Ook speelde het verbergen van ‘broodjes’ koperschrot
en het verraad ervan. Max Lips was ook een tijd gevangene geweest èn van de
Duitsers èn van de Nederlanders. Voor het kantoorpersoneel heeft dat in die
jaren veel spanningen opgeleverd.
Ook gaf de oorlog aan het gezin Van de Wiel veel problemen tijdens de bevrijding in 1944. “De Schotse artillerie was vanaf 27 oktober begonnen met granaatbeschietingen vanachter het Drongelenskanaal op de kerktoren”, weet Riet nog goed. “De Schotten waren in de veronderstelling dat de Duitsers de toren als uitkijkpost gebruikten, maar in werkelijkheid waren ze al gevlucht. De Torenstraat en zo ook ons woonhuis lag precies in de vuurlinie. Met de buren Obbens, Luijben en Verhagen waren tussen ons huis en het huis van de buren drie schuilkelders gegraven, die met golfplaten en een zandlaag waren afgedekt. Tot de bevrijding op 4 november verbleven er hierin drie gezinnen met wel twintig personen. We hebben veel geluk gehad, want uiteindelijk was er slecht één voltreffer, die nauwelijks schade had aangericht. Het schietincident tijdens de bevrijding met dokter Akkermans en zijn overlijden daags erna, kan ik mij nog goed herinneren. Akkermans was een zwager van Max en Lenie Lips.”
Directiesecretaresse
Op het kantoor hield Riet zich, met
een groep vrouwelijke beambten, aanvankelijk bezig met verschillende
administratieve werkzaamheden. In 1949 werd Riet de vaste directiesecretaresse.
“Ik werd hiervoor uitgekozen vanwege mijn opleiding, mijn accuratesse, mijn
eigenschappen als vertrouwenspersoon en geheimhouding, mijn kennis van
archiveren en capaciteiten als gastvrouw.”
In 1971 kwam Max Lips met het voorstel om voor haar een bungalow te bouwen en dat werd door Lips Woningstichting gerealiseerd met de bouw ervan in de Wilhelminastraat 70. Als directiesecretaresse maakte Riet de enorme groei van het bedrijf mee, maar ook vele reorganisaties en directiewisselingen. Op 25 maart 1982 behaagde het de toenmalige Koningin Beatrix haar de Koninklijke Onderscheiding ‘Gouden Medaille in de Orde van Oranje-Nassau’ toe te kennen voor haar 40-jarig dienstverband. Op 20 mei 1986 nam zij na 44 dienstjaren afscheid bij Lips.
Vrijetijdsbesteding
Riet kijkt terug op vele mooie reizen
naar landen om de Middellandse Zee, het Midden-Oosten en de Scandinavische
landen. “Mijn voorkeur ging toch wel naar de reizen naar de Noorse fjorden. Een
mooie hobby was ook het verzamelen van postzegels. ”Als directiesecretaresse
opende ik aanvankelijk de buitenpost en kwam hierdoor in het bezit van vele
gestempelde zegels. Maar ik was ook lid van Philatron, de Drunense
postzegelvereniging. Van meerdere landen bezit ik een verzameling ‘postfris’.”
Andere hobby’s waren zwemmen en bridgen. En dit alles heeft ze verwerkt in een
stapel plakboeken met onderwerpen als familie, reizen en Lips.
In
Memoriam
Op haar vraag of mijn artikel bestemd
is voor een In Memoriam, heb ik ontkennend geantwoord. Ik hoop dat ze nog jaren
blijft leven met haar huidige frisse geest. De realiteit is wel dat ze beseft
dat het leven eindig is, waarom ze al haar
plaats heeft uitgezocht op de onlangs aangelegde natuurbegraafplaats in
Elshout. Mooi is ook dat ze op de hoogte is van Drunense problemen zoals de
herplaatsing van het Lipscarillon, de naamgeving van het recreatiepark De
Schroef en de plaatsing van de Clarakapel.
Bart Beaard
