Monumenten en Heusdens Erfgoed: De Bibliotheek van Vlijmen in de bouwstijl van het Structuralisme
De architecten Van Aken Architectuur en Stedebouw B.V. uit Eindhoven en architect C.L. van den Houdt uit Vlijmen kozen voor een bouwstijl die later bekend werd als het Structuralisme. De architecten zochten naar een bouwstijl die refereerde aan de lintbebouwing van de Wolput, de doorgaande straat.
De lintbebouwing is kenmerkend door de smalle, evenwijdig liggende en repeterende percelen en resulteert in een aaneenschakeling van individuele gebouwen met een eigen identiteit en maat. Bij het Structuralisme is repetitie of herhaling in de vormgeving kenmerkend en beeldbepalend voor de gebouwen. Bij dit pand is het repeterende gevormd door de plaatsing en in het zicht laten van een aantal uitspringende steunberen in de lange zijgevels. Op deze steunberen rusten gelamineerde houten dakliggers. Door het naar boven laten doorsteken van dakvlakken zijn repeterend in het dak kleine zadeldaken ontstaan. Door het ontwerp ontstonden aan de korte kopgevels van het gebouw ook nog repeterend enkele puntgevels. Dit pand refereert ook aan De Kasbah in Hengelo, een project dat in deze bouwstijl ontwikkeld is door architect Piet Blom.
Bouwplan
Op 16 mei 1983 werd door het Gemeentebestuur van Vlijmen een
bouwaanvraag ingediend voor het bouwen van een bibliotheek binnen het vigerende
bestemmingsplan ‘Nieuw Hart’. De vergunning werd op 2 mei 1984 verleend. Op 13
december 1984 werd door burgemeester J. van Greunsven de eerste steen gelegd en
werd er een loden koker met oorkonde ingemetseld. De hoofdaannemer was
Bouwbedrijf Pennings uit Rosmalen. Het gebouw werd gebouwd in een bouwstijl,
die we nu kennen als Structuralisme.
Foto Links: Door het ontwerp van het dak
met kleine zadeldaken zijn in de korte kopgevels kleine puntgevels ontstaan.
Droneopname Jan Quirijnen.
Foto Midden: In het grote dak bevinden zich
repeterend kleine zadeldaken met eenzelfde nokrichting. Droneopname Jan
Quirijnen
Foto Rechts: De uitstekende steunberen in
de zijgevel refereren aan de lintbebouwing in de Wolput. Droneopname Jan
Quirijnen
Bouwstijl
Het gebouw bestaat uit een groot plat dak dat rust op gelamineerde
houten liggers van 20x80 cm. Op de zijkanten van het dak bevinden zich
zadeldaken, waarvan de nokken loodrecht op de voorgevel liggen. Aan één zijde
rusten deze zadeldaken op het platte dak, aan de andere zijde op de
uitspringende steunberen, die een schuine bovenzijde hebben met een hoek van
45°. De zadeldaken zijn gedekt met blauw gesmoorde dakpannen, type OVH. Alleen
de zadeldaken aan de zuidzijde van het gebouw hebben in de noordelijke dakvlakken
doorzichtglas. De steunberen staan op een stramienmaat van 360 cm. De
zadeldaken hebben lengten van 2x, 3x of 4x de afstand van de steunberen.
De steunberen bestaan uit geprefabriceerde betonnen elementen, waartegen aan beide zijden halfsteens muren zijn gemetseld met lichtbruine gevelstenen. De bovenzijden van de steunberen zijn bedekt met glad afgewerkte betonnen platen. Tussen de steunberen van de zadeldaken bevinden zich schuin geplaatste glasvlakken, die op een borstwering van gevelstenen rusten. Tussen de zadeldaken bevinden zich gemetselde gevels met gevelhoge vensters of nooduitgangen. Op de begane grond liggen ter versiering tussen de steunberen maaskeien.
Door het ontwerp met zadeldaken ontstond een voorzijde met een variëteit aan puntgevels. De ingang is geplaatst in een puntgevel met een nokhoogte van 8 meter, de andere puntgevels hebben nokhoogten van 6 meter. De puntgevels zijn gedeeltelijk gemetseld met lichtbruine gevelstenen, gemetseld in klezorenverband. De steenlagen liggen horizontaal, verticaal of schuin onder 45°. De toppen van de puntgevels hebben vensters in vergelijkbare vormen. De resterende gedeelten hebben een witgelakte multiplexbeplating.
Bart Beaard
Dr. Kees Geevers
