Monumenten in Heusden: Bedevaartplaats Elshout en haar ex-voto’s

Wanneer u eens de grotere bedevaartplaatsen als Lourdes, Kevelaer of Scherpenheuvel heeft bezocht, zal u in de kerk, de kapel of de grot de krukken, de marmeren of geglazuurde herdenkingsbordjes of de zilverachtige metalen schildjes zijn opgevallen. De verzamelnaam voor deze attributen is ex-voto’s.

De letterlijke betekenis van het eeuwenoude gebruik is ‘krachtens belofte’ en is een dankbetuiging voor de op voorspraak van Maria of andere heiligen verkregen gunsten en/of genezingen of de verhoring van een smeekgebed. In Elshout bevinden de ex-voto’s zich in een vitrine in de Mariakapel, links vooraan in de kerk. Het zijn metalen plaatjes met gegraveerde inscripties, in de vorm van een compleet menselijk lichaam of lichaamsdeel, zoals hoofd, hart, lever, voet, been, hand, arm etc..

De vitrine met de ex-voto’s hangt bij het Mariakapel, links vooraan in de kerk

In de tweede helft van de 19eeeuw is de belangstelling voor de Mariadevotie in Elshout toegenomen. Nadat de vorige in 1834 was afgebroken werd in 1898 in de Kapelstraat een nieuwe gedachteniskapel gebouwd. De bedevaart keerde volledig terug. De pelgrims trokken massaal naar Elshout, onder meer voor een gebed voor genezing op voorspraak van de Elshoutse Wonderbare Moeder. Zij kwamen van heinde en verre, te voet, met paard en wagen of met de tram. Vooral tijdens en na de Eerste Wereldoorlog, toen de Belgische bedevaartplaatsen verwoest waren, kwamen bedevaartgangers uit Tilburg met de tram. Zij stapten uit bij het tramstation aan de Heusdenseweg en werden door de fanfare verder begeleid naar de kerk.

De Elshoutse bedevaart was een begrip. In de processie vanaf de kerk naar de Mariakapel in de Kapelstraat en terug werden door bruidjes de twee piramidevormige zuilen, waarop de honderden ex-voto’s schitterden, meegedragen en op het altaar geplaatst. Op 8 januari 1902 werd Elshout geconfronteerd met een grote kerkdiefstal en werden alle 300 zilveren en metalen ‘ex-voto’s van eerherstel’ ontvreemd.

Op de pilaar in de Mariakapel hangt een herinneringsschild met de volgende tekst:

PROTEST

DER PAROCHIANEN

TEGEN DEN SNOODEN DIEFSTAL

IN DEN NACHT

VAN 11 OP 12 JAN 1902

EN

EERHERSTEL

AAN O L VR

WONDERBARE MOEDER

TE

ELSHOUT

In de jaren na de diefstal zijn er inmiddels circa 100 nieuwe ex-voto’s geplaatst. Ze zijn vervaardigd van zilverachtig metaal en opgehangen in een vitrine in de Mariakapel. In deze vitrine hangen ook door de parochianen geschonken ‘pia vota’ – voorwerpen, zoals rozenkransen, kruisjes en medailles.

Bart Beaard

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.

< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4250 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail

Schrijf je in voor de dagelijkse nieuwsbrief

's Morgens om 7.00 uur in je mailbox.

Abonneren