Monumenten in Heusden: De coupure in de Hoge Maasdijk bij Hedikhuizen

Omstreeks 1965 zijn tussen Hedikhuizen en Bokhoven werkzaamheden uitgevoerd in het kader van de ‘Streekverbetering en Ruilverkaveling’. Daarbij werd de Bokhovense Overlaat gesloten door een 4 kilometer lange dijk vanaf de Hoge Maasdijk bij Heleind-Hedikhuizen tot in het midden van het dorp Bokhoven. In de Bokhovense polder zijn toen de restanten van het verdedigingswerk ‘Sas van Hedikhuizen’ geslecht.

De polder werd geëgaliseerd en opnieuw verkaveld, er kwamen asfaltwegen en een nieuw afwateringswatersysteem naar de Groenendaalse Wetering. Voor de bemaling van het water naar de Maas werd het poldergemaal Groenendaal aangelegd. Een van de nieuwe wegen was de Bokhovenseweg, die de Hoge Maasdijk kruiste en waarom in de dijk een coupure is gemaakt. Een coupure is een opening in de dijk die bij hoog water afgesloten kan worden. Daarvoor zijn in dit dijklichaam aan beide zijden betonnen wanden gemaakt met dubbele schotbalksponningen. Mocht het nodig zijn dan kan de coupure worden gedicht met schotbalken. Het afsluiten van de coupure geschiedt dan in opdracht van Waterschap Aa en Maas. Op zondag 2 april 2017 werd dit gedemonstreerd tijdens de ‘Dromen-Doen-Heusden’-dag door manschappen van de Genietroepen uit Den Bosch.

Op 20 november 1964 werd door het gemeentebestuur van Heusden een vergunning verleend aan ‘L.W. Duijser Steenfabriek’ uit Wageningen voor de bouw van een aardgasgestookte steenfabriek aan de Bokhovenseweg en het winnen van de benodigde rivierklei. Sinds 2000 is het bedrijf in handen van het Belgische SA VanderSanden. Inmiddels is de vergunning voor de kleiwinning al jaren opgebruikt en komt de klei van elders.

Op zondag 21 september 1997 vierde de Hedikhuizense bevolking het 1000-jarig bestaan van het dorp met het thema ‘Weerbaar en weerbarstig Hedikhuizen’. Met dit thema werd in 1998 ook een jubileumboek uitgegeven waarvan Th. Verhoeven de auteur was. Ter gelegenheid van het 1000-jarig jubileum kreeg Hedikhuizen een cadeau van gemeente Heusden in de vorm van een kunstwerk met hetzelfde thema. De Bossche kunstenaar Bert Poulisse had hiervoor de opdracht gekregen en de feestelijke onthulling vond plaats op zondag 20 augustus 2000 door Heusdens burgemeester H. Willems. Het kunstwerk was geplaatst op de Hooge Maasdijk naast de coupure en bestond uit twee, met rode baksteen gemetselde muren met een scheur daartussen. Na de onthulling gaf de kunstenaar een uitleg over het kunstwerk:’De scheur tussen de muren symboliseert de coupure, de opening in de dijk hier bij Hedikhuizen. Aan de ene kant van de dijk heb je de polder, de natuur; aan de andere kant vind je de cultuur, Hedikhuizen.

Dat heb ik met die twee muren willen uitdrukken’. Op elke muur is aan voor- en achterzijde een tak uitgehakt voorzien van bladeren. Poulisse:’Daar duid ik de begroeiing op de dijk mee aan’. Het kunstwerk heeft een hoogte van 2,4 meter, is 2,2 meter lang en 40 cm dik. Het gebruik van rode baksteen voor het kunstwerk refereerde aan de kleilagen in de polder, die gemiddeld een dikte hadden van 1,5 meter. Vanwege een hoog gehalte aan ijzer en een laag gehalte aan kalk bakte de maasklei altijd rood.

Bart Beaard
Theo van Beijnen

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.

< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 5200 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail