Monumenten in Heusden: De manufacturière op Hoogstraat 14 in Heusden

Foto Ad Pellemans

De historie van dit pand gaat terug tot 1621 toen het eigendom was van Aerdt Dirckszn de Cuyper. In 1674 werd het pand bewoond door Thomas de Smits. De beschrijving in het verpondingregister was ‘huisinghe met 3 soldaten huiskes’. Vervolgens was het eigendom van Valiris de Vosmaar, Willem Janse Schermer en Gijsbert Fok.

In 1833, toen Hendrik Ruiters er een hoedenfabriek had, werd ‘het Hoedefabrijk’ afgebroken en herbouwd. Vervolgens kreeg het enkele andere eigenaren. In 1878 begon Adrianus Sens er en winkel en fabriek van hoeden en petten (A. Sens & Zn. Paraplu’s, Hoeden en Petten, Korenmarkt N110). In 1890 werd deze overgenomen door zoon Cornelis Sens. Toen werd de voorgevel vervangen door de huidige voorzetgevel. In 1925 werd Wilhelm Brehm, een zilversmid uit Schoonhoven, eigenaar en werd het een winkel van ‘Dames, Heren- en Kinder-mode-artikelen’. In 1927 werd het winkel- en woonpand overgenomen door Rinus en Bets van der Linden-Duijs. De manufacturière heeft tot 1965 bestaan en in het boek ’Winkeliers van weleer aan het woord’ van Geke van de Merwe staat daarover in hoofdstuk 14 een uitgebreid artikel.

Foto Links: De winkelpui heeft een fraai gedetailleerde puibalk en bovenlichten. Foto Ad Pellemans.
Foto Rechts: Vooraanzicht van het gemeentelijk monument aan de Hoogstraat in Heusden. Foto Ad Pellemans

Bouwstijl van het Gemeentelijk Monument
Het pand heeft een zadeldak met eindschilden, waarvan de nok loodecht op de as van de straat ligt. Het dak is gedekt met rode terracotta Oud-Hollandse dakpannen. De voorzetgevel is gepleisterd en heeft horizontaal liggende V-groeven. Aan de bovenzijde van de gevel bevindt zich een fraai gedetailleerde kroonlijst. Op de verdieping zijn twee T-vormige vensters met draairamen en een bovenlicht. De vensters hebben geprofileerde gestuukte omlijstingen met kuiven aan de bovenzijde. De vensters hebben houten raamdorpels.

Op de begane grond is een hoge houten winkelpui, uitgevoerd als een symmetrische pilasterpui. Aan de bovenzijde van de pui bevindt zich een geprofileerde kroonlijst die rust op voluutvormige consoles. De pui met vier pilasters rust op de hardstenen onderdorpels van de twee T-vensters. Aan de bovenzijde bevindt zich een puibalk met goudkleur versieringen. Ter hoogte van de tussendorpels van de vensters hebben de pilasters versierde kransen. In het midden, tussen pilasters, bevindt zich een paneeldeur. Het kalf boven de paneeldeur is ook in goudkleur versierd. De vensters hebben bovenlichten met een roedeverdeling en gedeeld glas. De bovenroeden van de bovenlichten van de vensters en deur liggen schuin waardoor een zwikvullingen zijn ontstaan. Onder de raamdorpels staan natuursteen pilasters. De stoep is uitgevoerd met een hardstenen plaat en gele klinkers.

Bart Beaard