In
deze serie hebben zijn al veel Rijks- en Gemeentemonumenten beschreven, welke voornamelijk
vooroorlogs zijn. In dit artikel willen we aandacht besteden aan een huidige ontwikkeling
in de bouwwereld met het zogenaamde ‘Duurzaam Bouwen’. Een voorbeeld daarvan is
het theater- en cultuurgebouw ‘De Nieuwe Schuur’ in Herpt.
Het project is in 2021
gerealiseerd door architect Francine Houben van Mecanoo Architecten en haar
echtgenoot en organisatieadviseur Hans Andersson. Tegenover hun woonhuis is het
gebouw geplaatst. Voorheen stond er een bouwvallige met dakpannen gedekte en geteerde
houten schuur met ongeveer dezelfde afmetingen. Alleen is het dak verbreed, waardoor
aan beide zijden dakoverstekken zijn ontstaan.
Gevel van verkoold
hout, volgens de Shou Sugi Ban-methode. Foto Ad Pellemans.
In de bouwwereld is een ontwikkeling gaande waarbij traditionele
bouwmaterialen als staal en beton (welke niet hernieuwbaar zijn) en door de
grote CO2-uitstoot verdrongen worden door massiefhout. Massiefhout is een meer
duurzaam bouwmateriaal, het slaat CO2 op en het is een biobased grondstof,
d.w.z. hernieuwbaar door herbebossing.
De vloer-, dak-, en gevelelementen van dit gebouw
zijn gemaakt met zogenaamde CLT (cross laminated timber) platen en Glulam (glue
laminated beams) balken. CLT platen zijn gemaakt met drie of meer lagen kruislings
of loodrecht op elkaar verlijmde vurenhouten planken die een dikte hebben van ca.
25 mm. Glulam balken zijn gemaakt van in lengterichting gelamineerd en verlijmde
vurenhouten planken. Het gebruikte vurenhout is van een hoge kwaliteit en wordt
op sterkte gesorteerd, waardoor het met staal en beton kan concurreren. In
Nieuwkuijk bevinden zich langs de Maasroute de bedrijven van Willy Naessens,
Hercuton en Houtlab. Deze bedrijven houden zich intensief bezig met het maximale
gebruik van massiefhout in hun bouwprojecten.
Het loont de moeite ‘De Nieuwe Schuur’ te
bezichtigen. De voor- en achtergevels zijn bekleed met zwart verkoolde houten
delen die met de Japanse Shou Sugi Ban-methode zijn gemodificeerd en waardoor
ze bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden. Voor de topgevels is Omiyama
gebruikt, gemaakt van Fraké, een houtsoort uit het Afrikaanse Kameroen. De
zichtzijde heeft een diepgebrande koollaag. Voor de onderkant is Takamatsu
gebruikt, gemaakt van Douglasspar, waarbij de zichtzijde van het hout licht
gebrand en erna geborsteld is.
Aan de lange noordgevel van het gebouw is naast de
glazen wand met schuifdeuren fraai tegelwerk geplaatst. De langwerpige tegels,
die verticaal geplaatst zijn, zijn gemaakt bij Koninklijke Tichelaar in Makkum.
Het ontwerp van de tegels is gemaakt door Francine. Het dak is gemaakt met
roodkoperbeplating en aan de zuidzijde zijn zonnepanelen in deze beplating
geïntegreerd. Achter ‘De Nieuwe Schuur’ meandert door de weilanden Het Oude
Maasje. Aan de voorkant staat prominent een prachtige walnotenboom.
Bart
Beaard
Koninklijke Tichelaar in Makkum maakte de door Francine Houben
ontworpen geveltegels. Foto Ad Pellemans