Monumenten in Heusden: Doorzonwoningen in uitbreidingsplan ‘Venne-Oost’ in Drunen

De doorzonwoning is een woningtype, waarvan er tussen 1955 en 1975 in Nederland ca. 1,4 miljoen gebouwd zijn. De naam is afgeleid van het feit dat de woonkamer over de gehele diepte van het huis doorloopt. Het woningtype had zich ontwikkeld uit de vooroorlogse rijtjeshuizen. Er ontstond behoefte aan licht en ruimte:  de indeling van de kamers veranderde en de grotere ramen aan zowel de voor- als achterkant zorgen ervoor dat de zon door de hele woning kan schijnen.

Naast de woonkamer is er een hal achter de voordeur met een trap naar de verdieping, een toilet en de toegang naar een gesloten keuken. Op de eerste verdieping van de woning bevinden zich enkele slaapkamers en een douche. De breedte van doorzonwoningen is doorgaans 6 tot 6.5 meter en een diepte van 8 tot 9 meter. De doorzonwoningen zijn in het algemeen gebouwd als rijtjeswoningen in blokken van acht of meer woningen. 

Tijdens de wederopbouw was er een grote behoefte aan snelle en efficiënte woningbouw, waardoor er toch wel monotone woonwijken ontstonden. De doorzonwoning bood een oplossing met zijn eenvoudige maar effectief ontwerp, ook bekend als industrieel bouwen. Het heeft geleid tot een aantal bouwsystemen voor sneller bouwen met minder personeel op de bouwplaats. De woningen werden gebouwd door lokale woningbouwverenigingen en bedrijven, die van de overheid in het kader van de Woningwet contingenten kregen om met bouwpremies of rijksvoorschotten te bouwen. Verolme en Jonker Fris in Heusden en Lips in Drunen regelden zo ook woningen voor nieuw personeel. Bij een vaste baan hoorde een woning en iedereen in de straat wist waar de bewoner werkte en veel mannen in de straat waren collega’s van elkaar.

De aansluiting Mendelssohnstraat- Schubertstraat, 2024. Foto Ad Pellemans

Binnen het bestemmingsplan Venne-Oost werd door Stichting Woningbouw Drunen het bouwplan van 116 doorzonwoningen gerealiseerd. De architecten waren W.H. Hopmans en W. Olthof uit ‘s-Hertogenbosch. Zij hadden een ontwerp gemaakt met de titel ’Bouwstroom Langstraat II – Woningtype Midden-Brabant’. Het betrof 116 woningen in Drunen, 64 voor Loon op Zand en 52 voor Heusden. Totaal dus voor 232 woningen, die allen exact gelijk waren en waarbij er geen mogelijkheid was voor enige verandering. De bouwvergunning van 21 april 1967 in Drunen bestond slechts uit de vergunning en vier tekeningen. De meeste rijen hadden 10 woningen, maar ook enkele met minder. Alle woningen werden gebouwd door Bouwbedrijf Pepping uit Kaatsheuvel. Voor Drunen bedroegen de kosten van de grond fl. 506.688,- en de bouwkosten fl. 2.712.500,-, totaal fl. 3.219.188,-, oftewel per woning fl. 27.750 nu €12.593.  De maandelijkse huurprijs was fl. 100,- en het bedrag werd door een bode opgehaald.

De woningen waren tweelaags met een pannengedekt zadeldak. De breedte was 6,3 en de diepte 8,2 meter. De begane grond vloeren werden gemaakt van Spanbeton liggers met bimsbeton elementen. De verdiepings- en zoldervloer werden in het werk met beton gestort. De ramen en deuren werden fabrieksmatig gemaakt, toegeleverd en gemonteerd in ingemetselde stelkozijnen. De ruwbouw gebeurde nog veelal met metselaars en timmerlieden. Drunen had toen nog omstreeks 400 woningzoekenden.

Bart Beaard