Fotograaf Ad Hartjes gaat voor Heusden.Nieuws de komende tijd op pad en laat zien via zijn camera hoe mooi Landschap & Natuur de gemeente Heusden wel niet heeft. In deel 2 zijn de foto’s gemaakt door Ad in het Landgoed Pax
Het landgoed PAX (24 ha.) is eigendom van en in beheer bij Brabants Landschap. Het is een oude uiterwaard van de Maas en was vroeger een zompig moerasgebied.
Van oorsprong was het een buitenverblijf van een huisarts uit Vlijmen. Een gerestaureerd smeedijzeren hek, ooit de entree van het landgoed, bevindt zich aan de verkeersweg tussen Oud-Heusden en Elshout. Terzijde hiervan bevindt zich de ingang.
Op het landgoed werden de taluds van de sloten aangepast voor een betere overgang tussen water en land en enkele sloten werden nieuw gegraven. Ook werd een stuw geplaatst in een afvoersloot op het landgoed om kwelwater langer vast te houden.
De Hooibroeken, het landgoed Pax en de Elshoutse Zeedijk zijn landschappelijk een eenheid en vormen samen een natuurgebied tussen de plaatsen Oudheusden en Elshout. Het landgoed Pax is in eigendom en beheer bij het Brabants Landschap en grote delen van de Elshoutse Zeedijk en de Hooibroeken zijn in eigendom en beheer bij Natuurmonumenten. De Hooibroeken grenst aan de Elshoutse Zeedijk en landgoed Pax grenst weer aan de Hooibroeken. Ze maken deel uit van een komkleigebied dat in oostelijke richting doorloopt tot aan de Haarsteegse Wiel. Het is een in het landschap laag gelegen gebied, dat vóór de bedijking van de Maas vaak overstroomde. In de laag gelegen gebieden had het water een grotere diepte, waardoor daar de stroomsnelheid afnam. Daar bezonken dan de fijnste slibdeeltjes en ontstond de zogenaamde komklei.
Het gebied was dan ook het meest geschikt voor houtteelt en herbergde ooit 10 eendenkooien. Geleidelijk is het gebied in cultuur gebracht. Aanvankelijk voor de teelt van griendhout afgewisseld met hooilanden. Via een netwerk van brede sloten kon het griendhout worden afgevoerd. Toen de vraag naar griendhout afnam, zijn de grienden ingeplant met populieren met als doel productie van hout voor de klompen- en luciferindustrie. De populier bepaalt tegenwoordig het landschapsbeeld in de Hooibroeken en landgoed Pax.
