Bestrijding Amerikaanse eiken in de Loonse en Drunense Duinen
Vanaf 15 juli krijgt de bestrijding van de Amerikaanse eik in de Loonse en Drunense Duinen een vervolg. Nu in het bos rond de Kaatsheuvelse IJsbaan. Hier staan minder Amerikaanse eiken dan in het bos bij Loon op Zand waar al eerder is ingegrepen. Het doel blijft hetzelfde: een gevarieerder en gezonder bos als leefgebied voor meer planten en dieren.
Een wolf in schaapskleren
De Amerikaanse eik is een uitheemse boomsoort die hier ruim
honderd jaar geleden is aangeplant. “Dat was een tijd dat er nog heel anders
naar bossen werd gekeken”, zegt boswachter Jan Verhagen van Natuurmonumenten.
“Ze werden vooral aangeplant om er hout te oogsten”. Amerikaanse eiken groeien
snel en leveren kwaliteitshout, en daarom werd deze exoot hier tussen de
zomereiken en grove dennen geplant. “Maar het bleek uiteindelijk een wolf in
schaapskleren” lacht Verhagen.
Amerikaanse eiken houden bos in een wurggreep
De Amerikaanse eik ontpopte zich, door afwezigheid van
natuurlijke vijanden op dit continent, als een echte woekeraar. De soort
ontkiemt massaal op de bosbodem en de donkere kroon laat weinig licht door.
“Deze exoot houdt het bos op veel plekken in een wurggreep” zegt de boswachter.
Zomereiken, berken, vuilboompjes en andere inlandse bomen maken geen schijn van
kans tegen de dominante Amerikaan. Door te weinig licht groeien ze langzaam en
hun zaden, én die van andere bosplanten, komen nog nauwelijks tot ontkieming in
het dichte tapijt van jonge Amerikaanse eikjes op de bosbodem. “Willen we
variatie terugbrengen in het bos, dan moeten we ingrijpen”, zegt Jan Verhagen.
Trekken, kappen en ringen
In het verleden is er in dit bosdeel al vaker gewerkt aan de
bestrijding van de Amerikaanse eik, maar toen gebeurde dat op kleinere schaal.
Er bleven toen ook Amerikaanse eiken staan, maar die zijn zich massaal blijven
uitzaaien. Dit bosdeel, met hondenloslooproute en aangrenzende recreatieparken,
is erg druk bezocht en daarom zijn er weinig reeën die de verspreiding in toom
houden. “Veel van de opgekomen bomen zijn nu nog te dun voor kap en
moeten daarom machinaal met wortel en al worden getrokken”, legt Jan Verhagen
uit. “De grote Amerikaanse eiken die dicht bij het pad staan, worden vanwege de
veiligheid van wandelaars gezaagd en de wortels gefreesd. Staan ze verder dan
20 meter van het pad, dan krijgt de stam een ring in de bast, die de sapstroom
onderbreekt. Hierdoor sterven ze heel langzaam af en vormen zo ook geen eikels
meer.
Dood hout leeft!
Als afstervende staande boom is de Amerikaanse eik wel van
waarde voor de natuur, want het dode hout is wel van nut voor heel veel
insecten. En zo draagt deze exoot dan toch nog bij een aan een rijker
insectenleven in het bos, waar ook vogels en kleine zoogdieren van zullen
profiteren. Op een enkele plek staan grote Amerikaanse eiken die vanwege holtes
in hun stam niet gekapte mogen worden. In het huidige bos zijn dat mooie
broedholen voor vleermuiskolonies of boommarters. Die blijven dus staan.
Rekening houden met bijzondere natuurwaarden en
archeologie
Voordat de werkzaamheden kunnen beginnen wordt het hele
projectgebied goed gecheckt op belangrijke natuurwaarden archeologische
waarden. “Ik loop het gebied goed na op de aanwezigheid van dassenburchten,
mierenhopen, holtes in bomen en roofvogelnesten”, vertelt Verhagen. “Met een
lint markeer ik alle bijzondere natuurwaarden, zodat de aannemer er ruim omheen
kan werken”. In een deel van het projectgebied liggen ook nog overblijfselen
van een Duits munitiedepot uit de Tweede Wereldoorlog. In overleg met de gemeente
Loon op Zand wordt gekeken hoe die het best beschermd kunnen worden.
Landelijk Programma Natuur
Dit project kan uitgevoerd worden met financiële steun van
de Provincie Noord-Brabant. Vanuit het Landelijke Programma Natuur stelt de
provincie middelen beschikbaar om kwetsbare natuur de herstellen en te
versterken. Zo wordt gewerkt aan de verbetering van leefgebieden van planten en
dieren in natuur met een Europees beschermde status Natura 2000.
