Monumenten in Heusden: De Oud-Herptsepoort en haventoren

Aan het einde van de Putterstraat bevond zich de Oud-Herptse- of Bosschepoort. In de herfst van 1973 zijn de muurresten ervan blootgelegd. De vondst maakte duidelijk dat hier al vanaf de veertiende eeuw een rechthoekige stadspoort heeft gestaan. Deze werd in de vijftiende eeuw vervangen door een nieuwe poort met twee ronde torens, een ophaalbrug en een rondeel.

In 1579 ontstond door een doorbraak van de nabij gelegen Maasdijk direct voor de poort de Wiel. De poort werd onbruikbaar en raakte in verval. Vanaf 1589 werden de nieuwe verdedigingswerken aangelegd met bastions, wallen en ravelijnen. Op een andere plaats kwam een nieuwe Herptsepoort en werd de Oud-Herptsepoort tot de fundamenten afgebroken en verdween voor eeuwen onder een aarden laag.

De in 1973 opgegraven funderingen van de Oud-Herptsepoort, de stadsmuur en het rondeel

De Heusdense restauratie werd in de vorige eeuw uitgevoerd naar de plattegrond van Blaeu uit 1649. Maar op deze kaart was de Oud-Herptsepoort niet ingetekend. Aanvankelijk is overwogen de poort te reconstrueren, maar uiteindelijk werden alleen de aangetroffen muurresten bewaard en met enig metselwerk gereconstrueerd. Bij de ontwikkeling van de Wiel tot jachthaven moest er een kantoor- en toiletruimte komen. Het plan is toen bedacht om op het fundament van het rondeel bij de poort een havenkantoor te bouwen in een eigentijdse stijl en met gebruik van moderne materialen. Door ‘Bureau Van der Laan architectuur & restauratie’, uit ’s-Hertogenbosch is het plan uitgewerkt. Tegen het bouwplan van de toren en de aanleg van de jachthaven zijn toen meer dan 140 bezwaarschriften ingediend. Nadat de bewaren uiteindelijk door de Raad van State waren afgewezen kon de ontwikkeling van de jachthaven en in 1987 de bouw van de eigentijdse haventoren van start gaan.

In mijn publicatie ‘De Bossche School in Heusden’ uit 2012 schreef architect ir. Hans van der Laan: ‘Met als basement de aanwezige restanten van een donjon op de noordoostelijke hoek van de 14^e-eeuwse stenen stadsmuren van de vesting Heusden, juist zichtbaar boven de 17^e-eeuwse aarden omwalling, is na enkele eeuwen in 1987 weer een toren verrezen, die fungeert als clubhuis voor de nieuw aangelegde jachthaven. De basisvorm van de afgeronde hoektoren is herleid tot een gekantrechte veelhoek en de met leien afgedekte kap is even boven de bouwmassa uitgetild. De eenvoudige, direct afleesbare hoofdvorm en een minimum aan detaillering geven aan het gebouw een rustig, tijdloos aspect. Vanuit het centrum van Heusden gezien staat de toren voor de helft in het profiel van de Putterstraat en fungeert ze als scharnierpunt en blikvanger op een strategisch punt aan de rand van de vestingstad.”

Bart Beaard

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.

< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4250 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail