Van Heusden de vrijheid en de democratie

Dankzij de Heusdense vrijheidsstrijder en verzetsheld Johannes Conradus de Kock werd Nederland in 1795 na een eeuwenlange onderdrukking eindelijk vrij. Voor de democratische waarden die wij nu zo vanzelfsprekend vinden, zoals onder andere vrijheid van meningsuiting, (druk)pers en zelfbeschikking, is destijds hard gevochten. Wereldwijd. In 2025 vieren we in Nederland niet alleen 80 jaar vrijheid maar vooral ook 230 jaar vrijheid.

Op 24 maart 2025 geeft Tonny van de Wiel in Heusden, het stadje waar onze nationale vrijheid en democratie destijds begon, een lezing over zijn wellicht indrukwekkendste inwoner, Johannes Conradus de Kock. Het was een van de belangrijkste scharniermomenten in de Nederlandse geschiedenis. Hier begon het moderne en vrije Nederland zoals wij het nu kennen.

Tonny schreef het levensverhaal van De Kock op en vroeg aan cartoonist Bob Leenders hiervan cartoons te maken. Spotprenten (nu noemen we ze cartoons) werden destijds veel gebruikt om misstanden op een humoristische wijze aan de kaak te stellen. Aan de hand van de moderne versie van die spotprenten vertelt zij in Lokaal 23 het unieke vrijheidsverhaal met de belangwekkende gevolgen.

Johannes Conradus de Kock, in 1756 geboren in het destijds Hollandse vestingstadje Heusden, groeit op in een rijke machtige regentenfamilie. Johannes heeft een goed stel hersenen en vertrekt op 16-jarige leeftijd naar Leiden, waar hij 2 jaar later promoveert als meester in de rechten. Prins Willem V van Oranje-Nassau zorgt goed voor zichzelf en zijn corrupte regentenvriendjes en biedt Johannes ook een lucratief baantje aan. Een prachtige toekomst ligt in het verschiet.

Tijdens zijn studie is Johannes echter beïnvloed door de ideeën van de Verlichtingdenkers en hij besluit niet te gaan voor de lucratieve baantjes maar voor zijn idealen van vrijheid en gelijkheid voor het hele volk. Hij ontwikkelt zich tot een charismatisch patriottenleider en komt, met de ganzenveer, op tegen het gevestigde gezag. En hij inspireert ook anderen om met hem voor de patriottische idealen op te komen. In Heusden kiest men onder zijn leiding op 6 januari 1787, als eerste in het leidende Holland, hun eigen regering, democratisch! De Vrijheidsvlinder is los.

Andere steden volgen, ook in Europa. De aanhangers van Oranje willen het oude behouden en vechten terug, met hulp van een Pruisisch leger en geweld, veel Oranjegeweld. Johannes, en de zijnen, moeten vluchten. In Parijs gaat zijn vrijheidsstrijd verder, totdat hij er op 24 maart 1794, als enige Nederlander, onder de Franse guillotine onthoofd wordt. En toch bereikt hij zijn gewenste doel: na eeuwen van onderdrukking wordt Nederland na 1795 eindelijk vrij én een democratie!

Onze nationale vrijheid en democratie danken wij aan iemand die wij nu niet meer kennen. Op zijn sterfdag geeft Tonny van de Wiel een lezing over deze belangrijke en 'vergeten' vrijheidsstrijder en verzetsheld De Kock. U reist mee door de tijd en over de wereld. We zien u graag.

Maandag 24 maart 2025. Aanvang lezing: 19.30 uur. Lokaal 23, Botermarkt 23, 5256 AV Heusden. Entree €9,50. Een gedeelte van de entree is bedoeld voor een beeld om De Kock op een prominente plek in Heusden te herdenken. Aanmelden: [email protected]

Schrijf je in voor de dagelijkse nieuwsbrief

's Morgens om 7.00 uur in je mailbox.

Abonneren