Wandeling ontdek Heusden deel 3

Naam: Wandeling no.3:Haarsteeg.
Parkeren: Kerk Haarsteeg Haarsteegsestraat 8, 5254 JR Heusden.

Lengte van de route: 4 km.

Markante punten: Haarsteeg, Katholieke Kerk, Historische panden, Haarsteegse Wiel, Koningsvliet.

De wandeling Haarsteeg volgt een route van 4 km over bestaande verharde wegen die goed beloopbaar zijn en deels onverhard langs de Koningsvliet.

Historie Haarsteeg
Haarsteeg is een kerkdorp in lintbebouwing in de provincie Noord-Brabant. De naam Haarsteeg is samengesteld uit haar, dat 'zandige rug' betekent, en steeg, dat 'smalle weg' betekent. Haarsteeg was tot 1935 verdeeld over vier gemeente: Hedikhuizen, Herpt en Bern, Nieuwkuijk en Vlijmen. Sinds 1935 maakte Haarsteeg volledig deel uit van de gemeente Vlijmen. Na de herindeling van 1997 valt Haarsteeg met het westelijk gelegen buurtschap De Hoeven, net als Nieuwkuijk en Vlijmen, onder de gemeente Heusden. Vóór 1970 was er geen rechtstreekse verbinding tussen de kerkdorpen Elshout en Haarsteeg. Op een zandrug ligt nu de huidige weg Baardwijk-Elshout-Haarsteeg. Ten noorden lag komgrond die tot de afdamming van het toenmalige Maas in 1904 uitsluitend bruikbaar was als weiland. De oudste vermelding van de Haersteghe is uit 1377. Het is hier waarschijnlijk de naam van een steeg, een zandweg. In verscheidene akten uit de 15e eeuw is sprake van de Haer of de Haren in het Herptseveld. Mogelijk dat hiervan de benaming van de weg Haarsteeg is afgeleid. Want ook in Herpt wordt land aen de Haerstege vermeld. De eerste bewoners werden gedocumenteerd in het dodenboek van Klooster Mariëndonk uit circa 1450.

De bewoning in De Hoeven werd reeds in het midden van de 14e eeuw in schriftelijke documenten vermeld. Totdat de Bergsche Maas werd gegraven (voltooid in 1904) was Haarsteeg met de Hedikhuizense Maas verbonden door middel van een haven. De oude haven is nu in gebruik als ijsbaan en schietterrein van de Ambrosiusschuts. De haven was lange tijd een belangrijke laad- en losplaats voor het scheepvaartverkeer naar Gorinchem, Dordrecht en Rotterdam. Op de heenweg, naar het westen, vervoerde men land- en tuinbouwproducten, riet en vooral ook manden en andere van wilgentenen vervaardigde zaken. Op de terugweg werd steenkool meegenomen. Via de Hedikhuizense Maas en het Sas bereikten de kleine zeilende vrachtschepen de eigenlijke Maas. De parochie Haarsteeg dateert van 1846. Deze werd afgesplitst van de parochie Hedikhuizen, gedeeltelijk ook van de parochie Vlijmen. In Haarsteeg vestigden zich een congregatie zusters, de Zusters van Veghel, aan de Haarsteegsestraat 11. Deze zusters leidden het Gertrudisgesticht, waar enkele bejaarden waren ondergebracht. Dit gesticht is gebouwd in 1907 naar een ontwerp van W.Th. van Aalst. Ook een meisjesschool werd door hen geleid. De zusters vertrokken tegen het eind van de 20e eeuw.

Op 2 februari 1610 ontstond de eerste fase van de Haarsteegse Wiel. Op 29 december 1740 werd de Haarsteegse Wiel nog verder uitgebreid door een overstroming. Ooggetuigen meldden: Nadat Zondag te Hedickhuizen de Dijk is doorgebroken: Drunen en de geheele Langstraat, te weten het Land van Heusden, het Land van Altena etc. bij de drie a vier voet onder water staat, en dat, indien noch drie dijken doorbreken, het te dugten stond, dat noch veele menschen en beesten het leven zouw kosten, en eindelijk, dat om deeze vrees de menschen alles verlaten en naar alle kanten vlugten om zich te redden zoo goed als zy kunnen.

Op 18 februari 1795 brak de dijk bij het Vergereind op 3 plaatsen tegelijk door. Van de drie toen ontstane kolken doet de middelste thans nog dienst als eendenkooi. Op 22 februari 1799 was er weer een doorbraak op dezelfde plaats (watersnood van 1799). Die schijnt geheel onverwacht gekomen te zijn: een machtige ijsschots zou de dijk eenvoudig hebben omgeduwd. Hierbij zijn een aantal mensen om het leven gekomen en werd ook de kerk verdelgt. Na de rampen van 1795 en 1799 heeft men besloten om die gevaarlijke uitspringende hoek dijks, welke nu in de tijd van 4 jaren tweemaal was ingebroken te verlaten en door een binnenwaardsche rechtlijnige bedijking te doen vervangen. ( De Inlaagdijk)