Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 92 van Historisch Heusden over Maurice Flacard, heel- en vroedmeester te Vlijmen. Tot de personen, die zich op een bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt voor onze streek, moet zonder twijfel de Fransman Maurice Flacard gerekend worden.
Hij is, zoals het in het begin van de 19e eeuw genoemd wordt, ‘heel- en vroedmeester ten platte lande’. Hij woont in Vlijmen, doch in alle omliggende plaatsen kent men hem. Met zijn huifkarretje bezoekt hij de zieken in Elshout, Drunen, Engelen, Haarsteeg, Heusden en zelfs in Nederhemert. Door de gratis koepokinenting van kinderen krijgt hij bekendheid Het gemeentebestuur betoont hem erkentelijkheid met een gouden penning. De Vlijmense scouting is naar hem vernoemd.
Militair geneesheer
Flacard is afkomstig uit de, om haar porselein zo bekende Franse plaats Limoges. Zijn doopbewijs vermeldt, dat hij daar is geboren op 11 mei 1767. Hij studeert aan de Écoles Royales Chirurgie te Parijs, waar hij op 13 maart 1785 de licentie behaalt in “Maladies Chirurgicales et les Operations par lesquelles on les guerit”. Dan wordt hij om praktische kennis op te doen als militair geneesheer verbonden aan het leger van Yres Marie Desmarets, graaf van Maillebois. Dat leger heeft, in verband met het verbond van Frankrijk met de Republiek van de Verenigde Nederlandse Provinciën, op 10 januari 1785 een militaire zending naar Nederland. Reeds op 2 november 1785 wordt hij eervol ontslagen. Het ontslagbewijs, ondertekend door de graaf van Maillebois, staat hem toe zich als geneesheer te vestigen waar het hem goeddunkt. De Franse ambassadeur in de Nederlanden geeft hem een paspoort voor Frankrijk, maar Flacard heeft er geen gebruik gemaakt. In 1795 vestigt hij zich te Vlijmen als heel- en vroedmeester.
Genealogie
Maurice Flacard trouwt in Vlijmen op 25 april 1795 met Johanna Tamson uit Vlijmen. Uit dit huwelijk worden vijf kinderen geboren: Margaretha 1797, Petrus 1798, Margaritha 1800, Albertus 1803 en Maria 1805. Het is een gemengd huwelijk en de gewoonte van die tijd wordt gevolgd: de zonen in de godsdienst van de katholieke vader, de dochters in de godsdienst van hun hervormde moeder. Echtgenote Johanna overlijdt op 1 juli 1806, waarna hij op 21 januari 1810 hertrouwt met Maria Bomers uit Bergen op Zoom. Zij overlijdt op 8 september 1815. Maurice hertrouwt al na enkele maanden op 8 november 1815 met Johanna Branten uit Vlijmen. Maurice overlijdt te Vlijmen op 17 juni 1843.
Zijn praktijk en tractement
Wanneer hij in Vlijmen een eigen praktijk begint zijn er op dat moment nog een gemeentegeneesheer en een vroedvrouw. Zodra hij zich goed en wel in Vlijmen gevestigd heeft, is zijn eerste werk de verhoging van zijn ’tractement’ en richt daarvoor een verzoek aan de Edele Agtb. Heeren Schout, burgemeesteren en Scheepen’. Met het vertrek van deze geneesheer en het overlijden van de vroedvrouw komt er voor Flacard veel extra werk. Uit het verzoekschrift blijkt, dat dokter Flacard zijn tractement, dat hij jaarlijks van de gemeente als vroedmeester ontvangt (twintig gulden), verhoogd wil zien tot honderd gulden en dat hij uit Vlijmen zal vertrekken als zijn verzoek niet ingewilligd zal worden. De Edelagtbare Heeren van Vlijmen, die graag dokter Flacard als heel- en vroedmeester willen behouden, besluiten: ‘om bij provisie tot wederopzeggens toe het tractement van de suppliant als vroedmeester in plaats van twintig gulden ‘sjaars te vermeerderen met tagtig gulden dus tezaamen eene somme van een honderd guldens, in te gaan met primo januarii 1797, tot zoo lange den suppliant alhier inwonende voorn, practijck als vroedmeeser zal exerceeren’.
Het bovengenoemde verzoekschrift van dokter Flacard doet vermoeden, dat hij heel erg ‘op de centen’ is, maar dat is niet het geval. Er zijn veel armen in Vlijmen, waarvoor hij praktisch voor niets werkt. Wat hij voor een bezoek bij een niet-arme ontvangt, is ook niet veel: 12 cent of in natura: enkele eieren of een stuk spek. We moeten echter voor ogen houden, dat in die tijd de geldswaarde heel anders ligt dan tegenwoordig.
Koepokinenting
De Britse plattelandsdokter Edward Jenner wordt gezien als de uitvinder van het koepokvaccin. Hij ontdekt dat boerenmeiden, die bij het melken in aanraking zijn gekomen met koepokken (een mildere vorm van pokken), een mindere ernstige vorm van de ziekte kregen. Inenting met een licht vaccin zou dus wonderen kunnen doen. In 1796 bracht Jenner stof uit een koepokkenzweer aan in de arm van een gezonde jongen. Toen die enige tijd later besmet raakte met het menselijke pokkenvirus, bleek hij immuun.
Wanneer in Vlijmen rond de jaren 1820 de koepokinenting grootschalig moet geschieden wordt dit werk door heelmeester Flacard gratis opgeknapt. In 1826 wordt hij benoemd tot ereburger van de gemeente Vlijmen en ontvangt hij een gouden medaille.
Aan één zijde van de medaille staat: AAN M. FLACARD, HEELMEESTER TE VLIJMEN 1826, met het randschrift PRO.VARIOL VACC. INSIT. PLUS C CIVIB. UNO ANN. GRATIS ADMINISTR., hetgeen betekent: ‘voor het gratis inenten tegen pokken bij meer dan honderd personen in een jaar’. Aan de andere zijde van de medaille staat een koe en een bazuin blazende engel met het doktersembleem in de linkerhand; daaromheen het randschrift: VOLITAT IAM FAMA PER ORBEM MDCCCIX: “Zijn roem spreidt zich spoedig over de aarde 1809”. De medaille is al in 1809 een initiatief van Koning Lodewijk Napoleon en de toekenningregeling is door toenmalig Koning Willem I voortgezet.
Scouting Maurice Flacard
In 1979 wordt in Vlijmen een Werkgroep Scouting opgericht en wordt er met een kabouter- en welpengroep gestart. Men kiest de naam Maurice Flacard, omdat hij zich als geneesheer in Vlijmen verdienstelijk heeft gemaakt door gratis koepokinenting onder kinderen. Donderdag 13 maart 1987 verbranden alle bezittingen van de vereniging aan het Kloosterpad in Vlijmen. Een nieuw onderkomen wordt gebouwd in de Wilhelminastraat en Prins Claus verricht de opening op zaterdag 30 september 1989. Momenteel heeft de vereniging 125 jeugdleden verdeeld over de speltakken: Bevers, Kabouters, Welpen, Scouts en Explorers.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen bijna 3250 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
