Historisch Heusden: VSH - Verolme Scheepswerf Heusden
20 apr 2023, 17:44 • Historisch Heusden
Frank Trommelen
Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 145 van Historisch Heusden over VSH - Verolme Scheepswerf Heusden. Sinds het begin van de 20ste eeuw kende Heusden scheepsbouwactiviteiten aan de zojuist gegraven Bergsche Maas.
In de periode 1911-1954 bevond zich hier de scheepswerf ‘De Haan en Oerlemans’. Wegens gebrek aan een opvolger, verkocht de 75-jarige Adriaan de Haan op 1 januari 1954 de werf aan de 53-jarige Cornelis Verolme.
Verolme kocht al in 1950 Verolme Scheepswerf Alblasserdam en verwelkomde het nieuwe Heusdense bedrijf in zijn nog jonge organisatie. Hij wilde de werf zo snel mogelijk aanpassen aan de nieuwe moderne inzichten van de scheepsbouw voor zeeschepen met een laadvermogen tot 20.000 ton. In 1957 begon hij met Verolme Dok en Scheepsbouw Maatschappij. Het was de eerste, geheel nieuw gebouwde werf in het havengebied van Rotterdam, bestemd voor de bouw van grote schepen, waaronder mammoettankers. Onderdeel van de werf was het grootste gegraven droogdok van Europa.
Verolme (1900-1981) werd in 1965 ereburger van Heusden. Hij ontving van burgemeester A. van Delft een oorkonde en een gouden erepenning met opschrift ‘Verdienstelijkheid wordt niet vergeten’.
Naar een moderne werf
Bij de overname had de werf in Heusden een goed gevulde orderportefeuille. Er was voldoende werkgelegenheid omdat er vraag was naar schepen tussen de 10.000 en 20.000 ton. In 1958 werd de bedrijfsnaam veranderd in Verolme Scheepswerf Heusden - VSH. De werf werd gemoderniseerd. Bouwde men de schepen eerst op blokken, direct op de vlakke grond, nu werden twee betonnen hellingen toegepast. De elektrische laadlieren verdwenen en er kwamen werfkranen. Klinken van de schepen behoorde voorgoed tot het verleden, de nageljongens werden overbodig en lassers kwamen voor hen in de plaats. Er verrees een lasloods met loopkranen, die voorgelaste secties tot 40 ton naar het schip op de helling vervoerden. Er kwam een optische toren voor het afschrijven van de stalen platen. De spantenvloer met de afschrijvers was passé.
Bij de overname had de werf in Heusden een goed gevulde orderportefeuille. Er was voldoende werkgelegenheid omdat er vraag was naar schepen tussen de 10.000 en 20.000 ton. In 1958 werd de bedrijfsnaam veranderd in Verolme Scheepswerf Heusden - VSH. De werf werd gemoderniseerd. Bouwde men de schepen eerst op blokken, direct op de vlakke grond, nu werden twee betonnen hellingen toegepast. De elektrische laadlieren verdwenen en er kwamen werfkranen. Klinken van de schepen behoorde voorgoed tot het verleden, de nageljongens werden overbodig en lassers kwamen voor hen in de plaats. Er verrees een lasloods met loopkranen, die voorgelaste secties tot 40 ton naar het schip op de helling vervoerden. Er kwam een optische toren voor het afschrijven van de stalen platen. De spantenvloer met de afschrijvers was passé.
De te bouwen schepen werden steeds langer waardoor de hellingen moesten worden verlengd en dat leidde ertoe dat de Maasdijk enkele malen werd verlegd. Nog steeds zijn deze bochten in het dijklichaam terug te vinden. Ook aan de overzijde van de Maas, tegenover de werf, moesten maatregelen worden genomen. Uiterwaarden werden daarvoor uitgebaggerd. Tot het uitvoeren van het Deltaplan in de zeventiger jaren kon het te water laten van een schip alleen bij droog tij, omdat de sterke eb- en vloedstroming het schip anders dwars wegsleepte. In het begin van de tachtiger jaren werd er een nieuwe stapelloophaven en jachthaven aangelegd. Ook was de doorvaarhoogte van de Heusdense brug regelmatig een hinder voor schepen die naar de Botlek werden gesleept en daar te worden afgebouwd. Het baggeren van geulen onder de brug was dikwijls nodig.
Huisvesting
Om door de groei van het bedrijf personeel aan te kunnen trekken was huisvesting voor het bedrijf altijd cruciaal. De Woningstichting Heusden speelde daarin een belangrijke rol. Door toewijzing van zgn. premiewoningen door de overheid kon met nieuwbouw in Oudheusden een gedeelte van het woningtekort worden opgelost.
Om door de groei van het bedrijf personeel aan te kunnen trekken was huisvesting voor het bedrijf altijd cruciaal. De Woningstichting Heusden speelde daarin een belangrijke rol. Door toewijzing van zgn. premiewoningen door de overheid kon met nieuwbouw in Oudheusden een gedeelte van het woningtekort worden opgelost.
Begin 1957 kwam het bericht dat het Wapen van Amsterdam door de gemeente in erfpacht werd gegeven aan VSH. Er werd verbouwd en er kwamen op de 1everdieping 16 kleine slaapkamers en op de begane grond 3 kamers, een eetzaal en een ontspanningszaal. VSH heeft het Wapen ook enkele jaren gebruikt als werfhotel voor Ierse werknemers van Verolme Cork Dockyard Ltd., die in Heusden een opleiding kregen tot scheepsbouwer.
Een sfeervolle tekening van de werf in 1961
Scholing
Met een tekenschool en een leerschool voor scheepsbouwers had het bedrijf altijd veel aandacht besteed aan de opleiding van hun personeel. In opdracht van Stichting Veren werd in1991 met bouwnummer 1014 een nieuwe veerpont gebouwd voor de verbinding van Nederhemert-Noord naar –Zuid. De leerlingen van de bedrijfsschool maakten de pont geheel zelfstandig.
Met een tekenschool en een leerschool voor scheepsbouwers had het bedrijf altijd veel aandacht besteed aan de opleiding van hun personeel. In opdracht van Stichting Veren werd in1991 met bouwnummer 1014 een nieuwe veerpont gebouwd voor de verbinding van Nederhemert-Noord naar –Zuid. De leerlingen van de bedrijfsschool maakten de pont geheel zelfstandig.
Mammoettankers
In de zestiger jaren ontstond er een behoefte aan 250.000 ton’s en grotere mammoettankers. Verolme kon het benodigde geld uit eigen reserves niet opbrengen en deed een beroep op de overheid. Het bouwen van tankers zou goed zijn voor ons land en de werkgelegenheid. De investering leverde grote verliezen op en de regering wilde een fusie met RDM - Rotterdamse Droogdok Maatschappij, De Schelde en Wilton Feijnoord. Zo ontstond in 1972 RSV – Rijn Schelde Verolmecombinatie. In die periode werden Japan en Korea geduchte concurrenten.
In de zestiger jaren ontstond er een behoefte aan 250.000 ton’s en grotere mammoettankers. Verolme kon het benodigde geld uit eigen reserves niet opbrengen en deed een beroep op de overheid. Het bouwen van tankers zou goed zijn voor ons land en de werkgelegenheid. De investering leverde grote verliezen op en de regering wilde een fusie met RDM - Rotterdamse Droogdok Maatschappij, De Schelde en Wilton Feijnoord. Zo ontstond in 1972 RSV – Rijn Schelde Verolmecombinatie. In die periode werden Japan en Korea geduchte concurrenten.
Na een uitstel van betaling door de slechte resultaten viel de combinatie in 1983 uiteen. Maar VSH was met een goed gevulde orderportefeuille optimistisch, hoewel de financiële resultaten mager waren. De scheepsbouwers A. Schreuders en C. Smits gingen verder en VSH werd uit de failliete RSV-boedel overgenomen. Maar het was van korte duur omdat de overheid de steun beperkte.
Van bedrijvendokter naar faillissement
Begin 1990 maakte VSH, samen met Verolme Botlek, Wilton Feijenoord en Vervako deel uit van ‘Wilton Feijenoord Holding’. Op 7 december 1996 werd de sleephopperzuiger W.D. Fairway te water gelaten. Het was met 23.425 kubieke meter ‘s wereld grootste sleephopperzuiger voor baggeraar Boskalis. Het schip had een lengte van 173, een breedte van 32 en een hoogte van 18,2 meter. Bij de tewaterlating bereikte het schip een snelheid van 30 km/uur en veroorzaakte een grote vloedgolf aan de andere kant van de Maas. Dit schip en de soortgelijke Queen of Holland hadden de werf wel financieel kapot gemaakt. Het was technisch en organisatorisch te hoog gegrepen en tegen een te lage prijs verkocht. Uiteindelijk moest er bij elk schip ƒ30 miljoen bijgelegd worden.
Begin 1990 maakte VSH, samen met Verolme Botlek, Wilton Feijenoord en Vervako deel uit van ‘Wilton Feijenoord Holding’. Op 7 december 1996 werd de sleephopperzuiger W.D. Fairway te water gelaten. Het was met 23.425 kubieke meter ‘s wereld grootste sleephopperzuiger voor baggeraar Boskalis. Het schip had een lengte van 173, een breedte van 32 en een hoogte van 18,2 meter. Bij de tewaterlating bereikte het schip een snelheid van 30 km/uur en veroorzaakte een grote vloedgolf aan de andere kant van de Maas. Dit schip en de soortgelijke Queen of Holland hadden de werf wel financieel kapot gemaakt. Het was technisch en organisatorisch te hoog gegrepen en tegen een te lage prijs verkocht. Uiteindelijk moest er bij elk schip ƒ30 miljoen bijgelegd worden.
In mei 1998 waren de financiële problemen zo groot dat de Holding werd overgenomen door RDM Holding, eigendom van de bedrijvendokter Joep van den Nieuwenhuyzen. Aanvankelijk beloofde hij met 40 miljoen gulden de werf draaiende te houden, maar uiteindelijk stopte hij geen geld in het noodlijdende bedrijf.
Het einde
Op 29 december 1998 ging VSH failliet. Van de 350 menen verloren er zo’n 200 hun baan. De werf werd overgenomen door De Hoop Lobith. Het allerlaatste schip van VSH, de Stril Supplier, liep op 8 januari van de helling. Op de VSH-werf zijn dan binnenvaart- en zeeschepen, sleepboten, veerponten, kustvaarders en viskotters, passagiersschepen en kustmijnenvegers van de Heusdense scheepshellingen gelopen. In de Verolme-periode zijn er, volgens de Bouwlijst Binnenschepen, 82 scheepsnamen en in de Bouwlijst Zeeschepen 83 scheepsnamen. Totaal 165 scheepsnamen bekend.
Op 29 december 1998 ging VSH failliet. Van de 350 menen verloren er zo’n 200 hun baan. De werf werd overgenomen door De Hoop Lobith. Het allerlaatste schip van VSH, de Stril Supplier, liep op 8 januari van de helling. Op de VSH-werf zijn dan binnenvaart- en zeeschepen, sleepboten, veerponten, kustvaarders en viskotters, passagiersschepen en kustmijnenvegers van de Heusdense scheepshellingen gelopen. In de Verolme-periode zijn er, volgens de Bouwlijst Binnenschepen, 82 scheepsnamen en in de Bouwlijst Zeeschepen 83 scheepsnamen. Totaal 165 scheepsnamen bekend.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
