Marie van de Middelhaai: Klompen

Vlijmens meest ouderwetse boerin, Marie van de Middelhaai alias Marja Kivits gaat ook verhalen delen aan de lezers van Heusden.Nieuws. Marie van de Middelhaai treedt binnen en buiten de gemeente op met liedjes en verhalen van vroeger, in dialect.

Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.

De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

Klompen
In ’n aauwverwetse boederijbiótóóp zaagde aalt klompen. D’n boer, de boerin en de boerekèènder, alles ha vruuger klompen aon, hil vruuger mirstal blaankhouteren klompen mi lèèren bèèndjes óver de vóét, de zógenàòmde tripkes. Die moete aalt góéd bijhaauwen en alle keren afwaassen en blaank schuren, aanders worren ze zwart. Ik doe dè *nooi; om dàòrom du-j-ik ze inkelt binnen aon of ès ik de straot in gàò, mer nóòt nie búíten op d’n dam vanwéges de vùìleghed die daor lig. Daor hè’k m’n *swerkse klompen vèùr, ge kint ze wel, van die gèèl gevèèrfde (vèùr de Hàòrstéég: gevarfde) medèèrn klompen. Daor zit inkelt ‘ne schölp op zonder lèèren bèèndjes. Mi die swerkse dabber ik gewóón dèùr stront en slèèk en alles hénen, daormee kèèk ik nóòt nie zù naauw. Ès ik nàòr binnen gàòi, wissel ik ze in ’t klompehok gewóón om mi m’n blaankhouteren tripkes, dan blèèf ‘t binnen meepessaant ók mooi schôn, war.

Vruuger déén alleman gemèènlek, ók wie zomèr ekkes langs kwaam, z’n klompen búíten op de stoep of binnen in ’t klompenhok úít en dan kuierden ze op d’r sokkevóéten ’t vèùrhúís in. Dè waar alleman zó *gewóón, war. Ge had dan wel gróòte kaans, ès er klèènmannen in húís waren, dè die dan wè mi-j-‘ew klompen ùìthàòlden. Ze déénen daor grust ’n laogske wàòter in gíéten of ’n klèèn èèrepeltje (vèùr de Hàòrstéég: aarepeltje) veur in de téút van ‘ewe klomp douwen. Daor kwamen die méénsen pas aachter ès d’r sokken zèèkesnat wieren of ze vanwéges dè èèrepeltje (vèùr de Hàòrstéég: aarepeltje) veur in d’re klomp mi d’ren híél aachter op dè smal houteren rèèndje terèèchte kwamen! En ’n lol dè die kwàòjong dan han, war. ’t Is sund dè tégesworeg ginman mir klompen àòn hè.

Klompen zen hil gezond vèùr ‘ew vóéten, wieste dè? Ik du-j-in m’n klompen aalt 2 pàòr èègesgebraaide wollen sokken in aon: ’n pàòr lang en ’n pàòr korte klompesökskes, vèùr de *vèèring za’k mer zeggen. ’t Innegste nàòdéél is mi snîw. Ik lóòp dan *nooi op klompen want àòn houteren klompen blèèft aalt snîw àòn plekken. Ès ge ‘ne snîwman màòkt, dan rolde ’n klèèn snîwballeke almèr grôtter, war. Nou, zoiets gebeurt er ók mi-j-‘ew klompen: bè iedere stap dan plekt er ’n laogske snîw meer onder ‘ew klompen tot ge àòn’t èènd van ‘ewen dam ’ne centimeter of 20 hôgger lópt. Dè’s niks gin gemak, dè vuulde op ‘ew klompen aon, war. Mer toch kan ik alleman houteren klompen *àònrikkemenderen. Houdoe war, Marie.

Woorden ùìt m’n woordeboek:
*nooi = node, niet graag
*swerkse = ’s werkendaagse, dagelijkse
*gewóón = gewend
*vèèring = vering
*àònrikkemenderen = aanbevelen