Monumenten Heusden: Drukkerij Mariënkroon Kloosterstraat 7 Nieuwkuijk
Bij het 14e eeuwse Kasteel Onsenoort stonden twee ‘Neerhuijzingen’, langgerekte bijgebouwen bij een kasteel. Het noordelijke was het dienstgebouw, het zuidelijke het koetshuis met paardenstalling.
Omstreeks 1910 werd het koetshuis door de monniken van Mariënkroon met een verdieping verhoogd. In 1914, het eerste jaar van de Eerste Wereldoorlog, werd het gebouw gebruikt voor het tijdelijk onderbrengen van Belgische vluchtelingen en hun paarden. Daarna was het lang in gebruik bij de monniken als toneel- en recreatiezaal. Vanaf 1943 kreeg het gebouw een bestemming als drukkerij. In 2002 is het gehele complex Mariënkroon overgegaan naar de Focolarebeweging, die het drukkeijgebouw verbouwde en er in vanaf 2006 een woonbestemming aan gaf.
Drukkerij
De monniken zochten met de drukkerij een
middel van bestaan. Daarmee wilden ze ook zoveel mogelijk in dienst staan van
de liturgie en religie. Belangrijk was dat het drukwerk zoveel mogelijk door de
monniken zelf zou worden ontworpen. Al in 1943 hadden ze een Rotaprint drukpers
staan voor het drukken van eigen uitgaven, zoals het Bernardustijdschrift en
voor het drukken van misboekjes en bidprentjes. Het duurde tot in 1949 voordat
zij èn van het Ministerie van Economische Zaken èn van het Rijksbureau voor de Grafische
Industrie toestemming kregen om ook voor derden te drukken. Het machinepark
werd uitgebreid o.a. met een Heidelberger Drukautomaat. Zes tot zeven monniken
werkten er dagelijks een gedeelte van hun dag.
Het drukwerk was van een hoge kwaliteit. Voor de bedrijfsleiding was A. Schrovers aangenomen, die ook de calculaties en de inkoop verzorgde. De offsetdrukkerij bracht geld in het laatje met het drukken van geboorte- en rouwkaarten, agenda’s en kalenders, Met Ganse Trou, De Vluchtheuvel, De Vlijmscherper en boeken zoals in 1976 2000 exemplaren ‘Agrarische Reconstructie – Ruilverkaveling Heusden-Vlijmen’. Daar er in de loop der jaren voor de drukkerij steeds minder monniken beschikbaar waren, droeg in 1984 het abdijbestuur de drukkerij over aan ‘Stichting Drukkerij Mariënkroon’ en kwam er meer burgerpersoneel. In 1992 trok de abdij zich geheel terug uit het stichtingsbestuur en kwam de drukkerij in particuliere handen. In 1996 ging Drukkerij Mariënkroon met negen werknemers failliet. Er volgde een overname door Design Print uit Nijmegen.
Foto Links: Giel Mommersteeg maakte in 2012 een foto van het
gerestaureerde en vroegere drukkerijgebouw. Bron SALHA
Foto Midden: Kasteel Onsenoort in de 18de eeuw met de bijgebouwen. De tekening is van
L. van Valkenbug uit omstreeks 1900, gemaakt vanaf een ouder voorbeeld. Bron: Universiteit
van Tilburg.
Foto Rechts: Pater Petrus (Hans Veen 1927-2005) werkte in 1965 dagelijks
in de drukkerij. Bron SALHA
Bouwstijl
Oorspronkelijk was het gebouw éénlaags
met een gevelindeling van vijf traveeën en zes lisenen, kolommen welke een
halve steen uitsteken. Het zadeldak is gedekt met blauwgesmoorde dakpannen,
type Oude Holle. Omstreeks 1910 hebben de monniken het gebouw over de vier
oostelijk liggende traveeën tweelaags gemaakt. Hierdoor is aan de westzijde een
éénlaags blokvormige
uitbouw onder schilddak ontstaan.
De voorgevel is in kruisverband gemetseld met roodbruine handvormstenen op de begane grond en rode machinaal gebakken stenen op de verdieping. Onder de goot is een rij stenen met gedraaide koppen. Wat lager is een rij van vijf sierankers. Alle vensters en deuren zijn één steen terugliggend in de gevel geplaatst. De verdieping heeft T-vormige schuifvensters met bovenlichten met een kleine roedeverdeling. Boven de vensters zijn getoogde rollagen en boogvelden met een vulling van bakstenen. Op de begane grond zijn de oorspronkelijke vensters en deuren vervangen. De vernieuwde deuren en vensters hebben getoogde bovenlichten met erboven getoogde strekken. De deur aan de linkerzijde heeft nu een reliëf met de afbeelding van O.L. Vrouw van Onsenoort.
Bart Beaard
