Monumenten in Heusden: Een T-boerderij aan de Grotestraat in Heesbeen

De T-boerderij, Rijksmonument 22119, bestaat uit een tweelaags hoofdhuis en een aangebouwd hallenhuis. Het hallenhuis werd in het eerste kwart van de 18e eeuw gebouwd, waarbij de kopgevel aan de voorkant al in gele IJsselsteen werd opgetrokken. Op het einde van de 18e eeuw werd het een volwaardige T-boerderij toen de gevels van het hallenhuis in vrijwel dezelfde gele baksteen werden verhoogd.

Na een brand in 1930 kocht en restaureerde de Diaconie van de NH-gemeente het pand. Het hallenhuis werd korter en smaller herbouwd. Het monument is tot 1996 een boerderij geweest.

De noordzijde van de T-boerderij in 1908. Bron H.H. Gallee

Het hoofdhuis
Het is tweelaags en heeft een riet gedekt zadeldak dat tussen de kopgevels ligt. Het dak is in de nok afgedekt met blauw gesmoorde terracotta nokvorsten. Op de begane grond bevinden zich een pronkkamer en een onderkelderd opkamer. De gevels aan de voor- en zijkanten zijn in kruisverband gemetseld. Bij de restauratie in 1996 zijn de gevels gereinigd, de voegen uitgeslepen en opnieuw gevoegd met lintvoeg. Het hoofdhuis heeft een groot aantal vensters met schuif- of draairamen en allen hebben een kleine roedenverdeling. Vrijwel alle vensters hebben opgeklampte luiken. Ter hoogte van de kelder zijn twee ramen met dievenijzers. Boven en onder de vensters zijn er rollagen gemetseld van driekwart of halve stenen. De opgeklampte voordeur heeft een vierruits bovenlicht. De gevel heeft een groot aantal gesmede muurankers. Aan de onderzijde van de gevel is een gecementeerde plint.

Het hallenhuis
Het gehele dak van het hallenhuis rust via daksporen en doorgaande gordingen op de ankerbalken, welke vervolgens op de ankerstijlen rusten. De lage zijgevels worden hierdoor weinig belast. Aanvankelijk waren er vier gebintvakken van 6 meter. Het eerste vak was het keukengedeelte bij het hoofdhuis en was door een brandmuur gescheiden van het stalgedeelte. Bij de heropbouw na de brand in 1930 zijn er gebinten van het stalgedeelte verwijderd, waardoor het hallenhuis 12 meter korter werd. Ook is toen het stalgedeelte ongeveer 2 meter smaller herbouwd. Het zadeldak ligt haaks op het zadeldak van het woonhuis en heeft een wolfsdak. De nokhoogten van hoofd- en hallenhuis zijn gelijk. Het dak is ook rietgedekt en heeft verhogingen boven de loopdeuren en de hoge deeldeur aan de zuidzijde.

De zuidzijde van de T-boerderij in 1908.

Restauratie
De huidige eigenaren hebben in 1998 het hallenhuis verbouwd, gebaseerd op twee foto’s op een fotokaart uit de atlas ‘Het boerenhuis in Nederland en zijn bewoners’ van H.H. Gallee uit 1908. Bij de restauratie zijn in de langs- en kopszijden nieuwe gevels geplaatst, ook gemetseld in kruisverband en met een lintvoeg gevoegd. Alle vensters en deuren werden vernieuwd. De kopszijde heeft aan de bovenzijde muurvlechtingen. De breedte van het hallenhuis werd gelijk gemaakt aan de breedte van het hoofdhuis.

Bart Beaard

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.

< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail