Ruim 150 belangstellenden waren aanwezig bij de Meet Up van Energiek Heusden over duurzaamheid, energietransitie en klimaatcrisis op vrijdag 8 oktober in de Voorste Venne te Drunen. De plannen die in de gemeente Heusden al gerealiseerd zijn en nog gaan worden, bijvoorbeeld een zonnepark met 60.000 zonnepanelen, zijn aansprekend.
Het leverde veel waardering uit het publiek op, maar ook de aantekening dat er zo weinig informatie over deze plannen en andere naar buiten komt. Voor de Brabantse koning van de oneliners, cabaretier Rob Scheepers, boden de toespraken van de diverse sprekers meer dan voldoende stof om de zaal aan het slot van de Meet Up aan het lachen te krijgen. Vooral de koeienluier maakte Scheepers hilarisch.
Koeienluier
Het was Martin Bakker, projectleider Energie-agenda bij de provincie Noord-Brabant, die met een luier voor een koe kwam. “Mest is een interessante stof om energie van te maken. De melkveehouderij moet 2.0 worden en dat houdt in dat je de mest moet scheiden, opvangen en er micro-organisme op los moet laten. Voor de benodigde energie zou je bij wijze van spreken één koe op je huis aan kunnen sluiten.” De koeienluier, waarbij urine en poep gescheiden worden, is volgens Bakker een toepasbare oplossing daarvoor. Hoe zorg je ervoor dat de 3 P’s (People, Planet, Profit) tot een transformatie komen waarbij iedereen wint? Bakker noemde de rioolzuiveringsinstallaties die als energiefabrieken kunnen gaan functioneren, bijvoorbeeld voor de productie van waterstof. “Waterstof is relatief veilig en kan met kleine aanpassingen in de verwarmingsketel, kosten 200 euro, via het aardgasnetwerk getransporteerd worden. In de vesting Heusden kan de centrale verwarming gewoon blijven branden. We moeten zoeken naar oplossingen die zoveel mogelijk problemen tegelijk aanpakken.” Out of the box denken, is zijn advies.
Voordelen coöperatie
De belangrijkste boodschap van Siward Zomer, directeur van ‘Energie Samen’, de overkoepelde organisatie van 625 energiecoöperaties -waarvan ook Energiek Heusden lid is- ligt bij de energietransitie in het terugkrijgen van de zeggenschap die we zijn kwijtgeraakt. Zeggenschap over bijvoorbeeld geld, energie, voedsel en zorg, die in coöperatieverband voordelen opleveren voor de gemeenschap. Het begon allemaal met de vereniging Windvogel die in 1993 haar eerste windmolen plaatste. Sinds 2007 zijn de coöperaties voorzichtig gegroeid, werd 625 keer een bedrijf opgericht door bewoners, democratisch georganiseerd vanuit 7 principes die de autonomie van de coöperatie waarborgen. Voor 64 megawatt aan windmolens werd er gebouwd door initiatieven van burgers. “In het klimaatakkoord is streven naar 50% lokale eigendom vastgelegd en de markt heeft zich daaraan geconformeerd, ook aan samenwerken met de gemeenschap.” Kortom, deze successen zeggen volgens Zomer veel over de toekomst.
Beren op de Weg
Wethouder Mart van der Poel sprak over lef en durf om dingen mee in gang te zetten. Hij noemde de keuze om in 2050 Energieneutraal te zijn, een saai verhaal, maar wees tevens op de voortgang die er in Heusden sinds 2018 geboekt is. Op het terrein van energie en plannen sprak Van der Poel over: de Ambitiekaart, de Zonnevisie, de Windvisie en de REKS (regionale energie- en klimaatstrategie Midden-Brabant.) “Van begin af aan hebben we gezegd dat we minimaal 50% lokaal eigendom en zeggenschap willen hebben”. Vanuit het uitgangspunt dat Beren op de Weg voor belemmeringen zorgen, koos de gemeente Heusden voor “Kom maar met Ideeën”. Dat heeft uiteindelijk geleid tot de keuze voor Zonnepark Hooibroeken, waarvoor onlangs de definitieve omgevingsovereenkomst getekend is en het contract met Energiek Heusden. Met betrekking tot windmolens, waarvoor volgens Van der Poel veel meer weerstand bestaat, heeft het college besloten om rond de kernen een ring te leggen van geen 400, maar 750 meter afstand. Regionaal beleid (REKS) vindt Heusden prima, maar zelf heeft het criteria opgesteld voor locaties van zon- en windenergie. In 2030 wil Heusden 20% van de woningen van het aardgas af hebben. De kern Hedikhuizen wil gebruik gaan maken van de restwarmte van de steenfabriek, want: “Die warmte gaat nu de lucht in”. En de toekomst van Heusden staat in het teken van een regionaal warmtenet dat loopt van Bergen op Zoom tot Heusden.
Zelfvoorzienend
Voorzitter Frie van Hulten presenteerde in het kort het Zonneparkproject Hooibroeken (23,5 hectare), waarbij inwoners de mogelijkheid hebben om te investeren in het park, met een ‘mooi’ rendement van circa 4 a 4,5% als resultaat. Het project is een samenwerkingsverband tussen de coöperatie, grondeigenaar Vugts en projectontwikkelaar Sunvest. Zo’n 60.000 zonnepanelen gaan 28,5 miljoen kWh per jaar opleveren, goed voor 9500 huishoudens. Het park wordt grotendeels aan het zicht onttrokken door een groenstrook. De financiering van 14 miljoen geschiedt via een joint venture van 50-50%. Goed nieuws is ook dat 100% van alle opbrengsten de eerste 17 jaar in Heusden blijft. “Waarom moet je meedoen”, vroeg Van Hulten aan het publiek. “We moeten van die CO2-uitstoot af! Over 25 jaar zien we wel weer. Dan breken we ze af”. Van Hulten ziet voor Energiek Heusden op termijn een toekomst weggelegd in het opwekken en verkopen van energie: “Dan ben je niet meer afhankelijk van derden”.
Vakjargon
Cabaretier Ron Scheepers nam alle sprekers op de korrel. Met het verhaal van de koeienluier durfde hij niet thuis te komen in zijn dorp, bang om opgenomen te worden in een speciale kliniek. De berekeningen en financiële consequenties die voorzitter Frie van Hulten losliet op het publiek gingen boven de pet van deze cabaretier en waarschijnlijk ook een aantal leden van Energiek Heusden. Het vakjargon van wethouder Van der Poel: “Bedenken, opzoeken, onderzoeken, komen we op terug, gaan we nog nader op in, zullen we meenemen, overleggen we nog over, moeten we nog evalueren en besluiten en zoeken we nog uit”, was Scheepers opgevallen. Met 4 kinderen en weinig affiniteit met de energietransitie vindt Scheepers zich niet echt milieubewust. “Ik snap ook niet waarom ze me uitgenodigd hebben”, zei hij, zich wel degelijk bewust van de zo belangrijke afsluitende vrolijke noot.
Tekst R. Schalken
