Monumenten in Heusden: Boerderij Het Slot in Heesbeen
Links van de weg vanaf Heesbeen naar Doeveren meandert nog het Oude Maasje. Tegenover het woonhuis ’t Hamelland leidt de weg via een stenen brug over dit riviertje naar de woonboerderij en gemeentelijk monument Het Slot. Op de plaats van deze boerderij en oostelijk ervan, heeft volgens de wichelroedeopsporing in 1950, eeuwenlang het kasteel van Heesbeen gestaan.
Het was gebouwd omstreeks 1260 en de Heren van Heesbeen hadden er hun zetel. In 1589 is het kasteel door Heusdenaren afgebroken toen de Spaanse opperbevelhebber graaf Carel van Mansfeldt (1543-1595) met zijn troepen Heusden wilde belegeren. Nadien is er een kleinere ‘edelmanwoning’ gebouwd waar de eigenaar en/of eigenaresse van de vele percelen in de omgeving woonde. De laatste bewoonster was Sophia Amalia Maria van Gendt, in 1764 in Heesbeen overleden. De woning is toen afgebroken en het bezit van de percelen kwam door vererving bij Duits industrieel Gisbert von Romberg uit Brünninghausen (D). In een akte van notaris H.J. Jiskoot in Veen d.d.18 juli 1840 wordt door Von Romberg (1773-1859) de opdracht bevestigd voor de ‘bouw van een boerenwoning met achterhuisinge en stallingen……’.
De boerderij heeft een lengte van 19,5 en een breedte van 15,2 meter. De constructie bestaat uit drie gebinten en twee kopgevels. Het hout voor de gebintstijlen en –platen is met de afmetingen van 30 bij 30 cm erg zwaar. Vrijwel alle verbindingen zijn met houten toogpennen gezekerd. De onderdelen van de gebinten zijn genummerd met gegutste telmerken. Dat er een nummering op de gebinten aanwezig is vertelt ons tevens dat de constructie niet ter plekke is gemaakt, maar van elders is aangevoerd en op locatie in elkaar is gezet en opgetrokken.
Omdat Von Romberg de opdrachtgever was, is het aannemelijk dat de grenen balken gezaagd zijn uit zogenaamde ‘Holländer Stammen’. Deze boomstammen met een lengte van 18-30 meter en doorsneden tot 55 cm. werden in het Duitse Zwarte Woud gekapt en met vlotten over de Rijn naar houthandelcentrum Dordrecht gevaren. Een deel ging van daaruit naar Amsterdam en Zaandam en een deel werd in de regio van Dordrecht verzaagd en verwerkt in timmermanswerkplaatsen.
Het zadeldak met wolfdaken is gemaakt met vurenhouten daksparren en is met riet gedekt. De muren zijn gedeeltelijk gemetseld met veelal gebroken handvorm bakstenen, waarschijnlijk afkomstig van de afgebroken kastelen en gedeeltelijk met ‘nieuwe stenen’, weliswaar uit de 19eeeuw. Aan de voorzijde van de boerderij zijn er vensters met schuiframen met een kleine roedeverdeling.
Op het einde van de 19eeeuw was de boerderij in het bezit van gravin Mathilde von Wolff Metternich, kleindochter van Von Romberg. Zij verpachtte het via rentmeesters, o.a. Heusdenaar Christian van der Heijden.
Bij de eeuwwisseling 19e-20eeeuw was de boerderij en het bouwland in gebruik bij het verbouwen en oogsten van cichoreiwortels en mangelpeeën voor de Heusdense peekoffiefabrieken van Van der Heijden-Malingré-Verhoeven. Daarvoor stond aan de oostkant van Het Slot een stroopfabriek, zoals er ook enkelen in Herpt gestaan hebben.
In die tijd is ook het dakvlak van de boerderij aan de oostzijde 1,25 meter verhoogd en is de linker zijgevel 1,25 meter naar buiten verplaatst om zo hoge inrijdeuren te kunnen plaatsen.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4000 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
Een opname van een knooppunt van de gebintconstructie met gebintstijl, gebintbalk en schuine korbeel. Foto Ad Hartjes.
