Sinds begin 2018 heeft heemkundekring Onsenoort in haar heemkamer op Mariënkroon in Nieuwkuijk een expositie over de mandenmakerij van Vlijmen e.o.. Maandelijks is de expositie een middag open, maar ook regelmatig voor groepen waarmee ook een rondleiding op Mariënkroon gehouden wordt.

De belangstelling voor de expositie blijft groot, mede omdat regelmatig  nieuwe onderwerpen zijn toegevoegd, zoals ‘rotan en bamboe’ en ‘granaatmanden’. Inmiddels is ook het onderwerp ‘leerlooien in Vlijmen’ toegevoegd  en op een aantal fotopanelen is veel over de geschiedenis ervan te zien. A.s. zondag 1 september is de expositie in de kasteeltoren van Mariënkroon weer geopend van 13.00 tot 17.00 uur, de toegang is gratis, er is voldoende parkeergelegenheid en er is een traplift, voor degene die wat minder ter been is.

 In de expositie wordt een uitleg gegeven over het looiproces, waarbij van huiden of vellen leer gemaakt wordt voor schoenen, kleding, meubels en andere toepassingen. Bij het looien wordt water en een looistof, dat tannine bevat, gebruikt. Bij het proces kan onderscheid gemaakt worden in a. looien met run en dat duurt 2-3 jaar, b. looien met extracten en dat duurt 2-3 weken, c. looien met chroomzouten en dat duurt 2-3 uur.

Het oudste proces is het looien met run en dat werd in onze omgeving door veel kleine bedrijven en dikwijls door boeren zelf gedaan. Men had dan ca. 1  meter diepe putten waarin huiden gelegd werden en waarop een laag run gestrooid werd. Was de kuil vol dan werden er ballaststenen opgelegd en de punt werd gevuld met water. Na ca. 1 jaar werd alles leeg gemaakt en gebeurde dat proces nog een keer voor bovenleer en nog twee keer voor zoolleder. De afgewerkte run werd als brandstof gebruikt in zogenaamde runstoven.

Run kwam van de bast van eikenhout. Takken van eikenbomen werden gehakt en ontschorst, wat men blekken noemde. De stukken schors werden gedroogd en daarna in kleine stukjes gezaagd. Vervolgens werden deze stukjes naar runmolens gebracht die de stukjes maalden tot run. Dus run is gemalen eikenschors. Alle molens in onze omgeving hadden een set speciale maalstenen voor het malen van schors en dat gebeurde voornamelijk in het voorjaar.

Afbeelding van de molen in De Akker in Vlijmen, die een gedeelte van het jaar eikenschors tot run maalde. Collectie Nico de Bonth.

Afbeelding van een looiput met ernaast een hoop run en een stapel huiden. Ook is de waterleiding te zien. Collectie Looierijmuseum Dongen.

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan.
Aanvoerder van het lokale nieuws.