Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat deze aflevering over het Vlijmens Mannenkoor, helaas geen 100-jarige. Op zaterdagmiddag 7 april 2018 is de gastvrije Bois le Duc-zaal van het Provinciehuis in ’s-Bosch de zang- en ontmoetingsruimte van de mannenkoren van ‘s-Bosch, Rosmalen, Veghel, Vlijmen en Vught.
In blokjes van een kwartier klinken fraaie liederen. In de foyer geven zij informatie over hun koor met het doel nieuwe leden te werven, maar helaas zetten mannen niet de stap naar een lidmaatschap. Bij de vele ledenwervingsacties komen geen nieuwe leden. Verschillende leden van het Vlijmens mannenkoor zijn veertig of zelfs vijftig jaar lid. Helaas komt aan dit tijdperk nu een eind. De animo om in een vierstemmig mannenkoor te zingen is er blijkbaar niet meer. Steeds meer leden verlaten het koor wegens ziekte of ouderdom. Na ruim vijfennegentig jaar is op de algemene ledenvergadering van 2019 besloten om het koor, dat een rijk verleden kent, op te heffen.
Het begin
In 1923 is Vlijmen ruimschoots voorzien van culturele verenigingen: harmonie ‘Concordia’, cabaret ‘Herierico’, Liedertafel ‘Oefening en Vermaak’, Vlijmensch zangkoor ‘St. Cecilia’ en de toneelverenigingen ‘Vondel’, ‘Utile Dulci’ en ‘Oefening en Vermaak’. Op 19 juni van dat jaar komt daar de ‘Zangveeeniging Oefening en Vermaak’ bij, als onderdeel van de toneelvereniging. Enkele dagen later, al op 24 juni, wordt door het koor met directeur Jan van den Bosch deelgenomen aan een zangwedstrijd in Loon op Zand. Bart van den Bosch is de eerste voorzitter. Vier jaar na de start, M.J. van Heijst uit Engelen is dan directeur, wordt het koor uitgenodigd door het Bosch Gemengd Koor om deel te nemen aan een concours en wel omdat het koor dan al bekend staat “als het beste koor uit den geheelen omtrek”. Rond 1930 kan het koor putten uit een groot arsenaal van jeugdige zangers. Er bestaat zelfs een rangorde: van aspirant-leden, leerlingen tot zangmeester. Deze laatste fungeert tevens als hulpje van de dirigent. Dat er inmiddels veel veranderd is in ons doen en laten wordt duidelijk als we lezen: “In 1932 het gehele Vlijmensch Mannenkoor bij den ingang van het dorp klaar stond om het nieuwe Hoofd der School alhier met een welkomstlied te ontvangen”. Kom daar tegenwoordig maar eens om!
Zangvereniging Vlijmensch Mannenkoor
Pas op 11 februari 1931 worden in de statuten en het huishoudelijk reglement de naam ‘Oefening en Vermaak’ gewijzigd in ‘Zangvereniging Vlijmensch Mannenkoor’. Op de ledenvergadering van 4 november daaropvolgend wordt Giel Mommersteeg (1901-1986) tot erevoorzitter benoemd. Vanaf de oprichting is hij beschermheer, waardoor de vereniging ‘een reuze cachet’ heeft gekregen. De volgende dag brengt het mannenkoor met vaandel aan Giel een aubade.
Op 18 mei 1934 wordt in Oisterwijk door zangvereniging ‘Zang en Vriendschap’ een groot nationaal Muziek- en Zangconcours georganiseerd ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan. Met 23 verenigingen wordt gestreden en Vlijmen behaalt met 59 zingende leden in de Ereafdeling een 1e prijs. In Vlijmen zijn de meeste optredens in café Pijnenburg – ‘De Puk’ – ‘De Toonkunst’ en later ‘De Witte’. In de pauzes van een toneeluitvoering worden enkele zangstukken ter opluistering opgevoerd. Op Nieuwjaarsdag 1937 wordt in deze zaal bij gelegenheid van het 12½-jarig bestaan, aan de ereleden, donateurs, steunende- en werkende leden, een jubileumuitvoering aangeboden. De avonduitvoering wordt verzorgd door het vooral in de radiowereld zeer gunstig bekend staand ensemble Louis Noiret uit Amsterdam. Het mannenkoor treedt, veelal samen met andere verenigingen, op bij vrijwel alle officiële gelegenheden in het dorp.
Oorlogsjaren
Gedurende de eerste oorlogsjaren wordt er nog gezongen, maar wegens weigering toe te treden tot de Cultuurkamer moeten de activiteiten gestopt worden. Tragisch is het overlijden van lid Herman Suys (1911-1944) die per vergissing door Engelse soldaten is neergeschoten. Zijn broer Cor is dan dirigent van het Mannenkoor, maar is ergens in Noord-Nederland ondergedoken. Pas in 1946 wordt besloten tot heroprichting van de vereniging en wordt ook een gemengd koor ‘Oefening en Deel Vermaak’ toegevoegd. De vereniging heeft dan 90 zangers en zangeressen.
Vliedbergkerk als concertzaal
Met de komst van dirigent Louis Sars in 1955 en van de voorzitters Jan Vorstenbosch in 1954 en Henk van Kessel in 1965 komt er een periode van volwaardige zanguitvoeringen in concertzalen met symfonieorkesten. Veelal wordt de Vliedbergkerk, mede vanwege de goede akoestiek, als concertruimte gebruikt. De uitvoering van Mozarts Krönungsmesse, met begeleiding van een symfonieorkest trekt ruim 800 bezoekers. In de jaren ‘70 worden diverse mooie concerten gegeven in samenwerking met landelijk bekende solisten met als hoogtepunt de uitvoering in 1977 van Verdi’s opera “Nabucco”, met in de hoofdrol Marco Bakker. Ook zijn te gast geweest Wilma Driessen, Caroline van Hemert en de plaatselijke zangers Hubert Verreyt en Ton de Bont.
Vele dirigenten
In de periode 1979 tot 1997, tussen de dirigenten Louis Sars en Carla van Helvoort, heeft Mari van Kessel vele dirigenten meegemaakt. Een hele klus voor toenmalig voorzitter Fried de Bont. Blijkbaar valt het niet mee om een groep mannen, waarvan de meesten geen noot kunnen lezen, uiteindelijk een concert te laten uitvoeren dat ook nog goed moet klinken. Maar met dirigente Carla van Helvoort gaat dat volgens Mari wel goed. Mari is niet optimistisch over de toekomst van het koor. De huidige jeugd heeft geen affiniteit met het zingen in een koor, waardoor het huidige koor alleen maar kan vergrijzen. Nog altijd wordt een beroep op het koor gedaan bij rouw- en trouwdiensten, jubileumvieringen en ook wordt opgetreden wanneer de gemeente of gemeenschap een beroep op het koor doet. Na 1986 is de vereniging om technische en financiële redenen niet meer in staat om grote concerten te geven. In de jaren ’90 zijn er wel concertreizen naar Idstein en Parijs. Wanneer in 1997 Carla van Helvoort dirigente wordt stijgt het ledental van 30 naar ruim 40 leden. Voor de mannen is een vrouwelijk dirigente wel even wennen, maar Carla houdt de mannen wel in toom. Maar het wordt voor Carla ook steeds moeilijker om nieuwe stukken in te studeren naarmate de gemiddelde leeftijd hoger wordt. Kleinere concerten worden gegeven met solisten als Maria van Alphen, Martin de Barbanson en Karin Buijs.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 2500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
