Historisch Heusden: De jumelage van Gemeente Vlijmen en de Duitse Stadt Idstein
Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 228 van Historisch Heusden over De jumelage van Gemeente Vlijmen en de Duitse Stadt Idstein. In het kader van het streven naar buitenlandse samenwerking en vriendschap had Vlijmen sinds 1965 contacten en uitwisselingen met de Belgische gemeente Lochristi.
Die contacten waren aangenaam en nuttig, zeker toen naast collegeleden ook verenigingen aan die uitwisseling gingen deelnemen. Maar in 1970 werd de samenwerking door Lochristi beëindigd. Een nieuwe gemeenteraad vond de uitwisseling geldverkwisting. Vlijmen zocht vervolgens een meer internationaal contact en verzocht de Raad van Nederlandse Gemeenten naar een geschikte Duitse contactgemeente uit te zien. Dat resulteerde in een aanbeveling van de Stadt Idstein. Deze plaats met toen 18.000 inwoners ligt ongeveer 50 kilometer noordwestelijk van Frankfurt. Dat Vlijmen en Idstein beide een lange historie hadden met leerlooien, heeft mogelijk mede de keuze bepaald. In mei 1969 bezochten burgemeester mr. L. Schweitzer, gemeentesecretaris C. Blaauwhof en gemeentebode W. Roozen Idstein voor een oriënterend gesprek. Aansluitend ging een Vlijmense delegatie er heen en kwam een delegatie uit Idstein naar Vlijmen. In de raadsvergadering van 9 september 1969 verkondigde de burgemeester een samenwerking aan te gaan, die tot een jumelage of formele vriendschap moest leiden. De partnergemeente Idstein was toen al akkoord. Op 10 juni 1972 tekenden L. Schweitzer en W. Schreier, burgemeester van Idstein, het vriendschapsverdrag.
Organisatie
Het verdrag wed in
Idstein getekend. Een Vlijmense delegatie was met twee volle autobussen van
Kivits Touringcarbedrijf daarbij aanwezig. Door de gemeente werd het
Idstein-comité opgericht met Nico de Vaan als voorzitter. Het comité moest de
wederzijdse jumelagebezoeken voorbereiden en de bestuurlijke- , sport- en
culturele activiteiten coördineren. Ook zorgden zij met het gemeentebestuur
voor een duidelijke subsidieregeling voor bezoeken naar Idstein en ontvangsten
in Vlijmen. Er werd besloten de jumelage ieder lustrum uitgebreid te vieren, om
en om in Vlijmen en Idstein. Op 24 april 1982 werd in het uitbreidingsplan ‘De
Vijfhoeven’ het straatnaambordje ‘Idsteinlaan’ onthuld. Als blijk van
waardering en dankbaarheid werd op 3 april 1984 Hermann Müller, burgemeester
van Idstein, benoemd tot ereburger van Vlijmen. De uitreiking van een oorkonde
en de gemeentepenning in zilver hoorden daarbij. De jumelage ontwikkelde zich
voortreffelijk met wederzijdse bezoeken. Dat was voor de Raad van Europa de
reden voor een onderscheiding. Op 23 augustus 1986 ontving burgemeester Van
Greunsven de Europese vlag uit handen van Carlos Lilaia, Portugees lid van de
Raad van Europa. De uitreiking vond plaats tijdens een ceremoniële bijeenkomst
in sporthal ‘De Heygrave’. De ceremonie werd opgeluisterd met een concert van
de harmonieën St. Cecilia en Concordia en het Vlijmens Dames- en Mannenkoor. In
1987 werd in Idstein ‘700 jaar stadrechten’ gevierd. Ongeveer 200 Vlijmenaren
waren op 12 en 13 september daarbij aanwezig. Zij waren getuige dat
burgemeester Van Greunsven tot ‘Idsteiner Ehrenburger’ werd benoemd. Bij die
viering werd ook het straatnaambordje ‘Vlijmenerstraße’ onthuld.
Foto Links:De
oorkonde van het vriendschapsverband werd op 10 juni 1972 in Idstein getekend
door W. Schreier, burgemeester van Stadt Idstein, en L. Schweitzer,
burgemeester van Gemeente Vlijmen. Bron: SALHA
Foto Midden: In
1984 werd Hermann Müller, burgemeester van Idstein, benoemd tot ereburger van
Vlijmen. J. van Greunsven, burgemeester van Vlijmen, reikte de zilveren
gemeentepenning uit. Bron SALHA.
Foto Rechts: Aankomst
van Theo en Hetty Boom, na hun 10-daagse wandeltocht Idstein-Haarsteeg in 1986.
Bron SALHA
Deelname
Beide gemeenten hadden
gedurende hun samenwerking een krantenknipseldienst die de wederzijdse
krantenberichten verzamelde. De archivaris van Gemeente Vlijmen archiveerde tot
en met 1996 alle krantenberichten in mappen. Deze zijn nu in bewaring bij het
Streekarchief SALHA. Het 50 cm dikke archief met een paar duizend
krantenberichten geeft een compleet overzicht van alle activiteiten.
Een willekeurige selectie van deelnemende verenigingen en organisaties: Buurtbewoners Idsteinlaan, Protestantse Gemeenschap en dominee C. Kraai; Politie, Brandweer, Showband Nieuwkuijk, Moedermavo ‘De Bolster’, Zorgenkind Gehandicapten, Jongerenkoor, Schaakvereniging ‘Dubbelpion’, Accordeonclub, Eksperriestèkers Hofkapel, Toneelvereniging ‘Ernst en Luim’, Vluchtheuvelreis, Tennisclub ‘De Hoge Heide’, Visclub, Tafeltennisvereniging ‘Victoria ‘77’, Carnavalsvereniging Knotwilgendam, Vlijmense Boys en nog vele anderen. Naast de vele bus- en autoreizen gingen ook enkelen op een geheel andere wijze op reis. In 1982 reed een groep van 18 fietsers van Toerclub Vlijmen de tocht in 3 dagen. Theo Boom liep in 1986 met zijn dochter Hetty de afstand van 420 km vanuit Idstein. Ze hadden er negen loopdagen en een rustdag voor nodig. Met grote belangstelling werden zij op 8 augustus in Haarsteeg ontvangen.
Donaties
In de jaren ’90 had
een groep vrijwilligers van de heemkundekring zich ingezet om op abdij
Mariënkroon, in samenwerking met bouwbedrijf De Bonth van Hulten, de
kasteeltoren aldaar van binnen en buiten te renoveren. Op zaterdag 23 juli 1993
werd door burgemeester Straatsma de toren officieel geopend. Hierbij
overhandigde hij aan de voorzitter van de heemkundekring een cheque van
DM10.000. Het bedrag werd door een mecenas (beschermheer van o.a. kunstenaars)
uit de zustergemeente Idstein geschonken. In Idstein was er ook een comité dat
jaarlijks activiteiten organiseerde om baten te verwerven ter ondersteuning van
het Lilianefonds, dat was opgericht door Liliane Brekelmans uit Vlijmen.
Heusden
Na de samenvoeging in
1997 van de gemeenten Drunen, Heusden en Vlijmen ging de jumelage over in een
stedenband tussen de nieuwe gemeente Heusden en de Stadt Idstein. Maar na
enkele jaren bestond de jumelage nagenoeg alleen nog uit contacten tussen de
beide gemeentebesturen. De samenwerking die er in het verleden tussen
wederzijdse verenigingen bestond, was bijna geheel stilgevallen. Veel
verenigingen bestonden bovendien niet meer. Ook hadden verenigingen uit de
vroegere gemeenten Drunen en Heusden weinig affiniteit met de jumelage.
Inspanningen om de contacten nieuw leven in te blazen, bleven zonder resultaat.
Om die reden gingen beide gemeentebesturen praten over beëindiging van de
jumelage. De officiële vriendschapsband met Idstein werd in mei 2012 beëindigd
en dat werd op passende wijze gevierd. Aan de Stadt Idstein werd op 29
september 2012 de Erepenning van Gemeente Heusden toegekend.
Otjiwarongo
Toen de belangstelling
voor de jumelage bijna over was kwam de gemeenteraad van Heusden met het
voorstel het geld, dat aan de contacten met Idstein werd besteed, uit te geven
aan een ontwikkelingsland. Op advies van VNG – Vereniging Nederlandse Gemeenten
- werd er voor gekozen om een project in Otjiwarongo in het Afrikaanse Namibië
te ondersteunen. Op 16 december 2003 besloot de gemeenteraad een
samenwerkingsverband aan te gaan. De Stichting Vrienden van Otjiwarongo werd
opgericht om e.e.a. te coördineren. Het hoofddoel van de samenwerking was het
versterken van de organisatie van de gemeente Otjiwarongo en de aansturing van
het Otjiwarongo Multi Purpose Helpcenter. Dit centrum concentreerde zich op de
bestrijding van HIV/AIDS en armoede, alsook de hulp aan straatkinderen. In
september 2016 werd besloten de samenwerking geleidelijk af te bouwen en te
beëindigen. In de 12,5 jaar samenwerking was veel bereikt, maar vanuit Namibië
kwamen steeds minder verzoeken om advies en hulp. De officiële beëindiging was
31 december 2018.
Bart Beaard
