Vlijmens meest ouderwetse boerin, Marie van de Middelhaai alias Marja Kivits gaat ook verhalen delen aan de lezers van Heusden.Nieuws. Marie van de Middelhaai treedt binnen en buiten de gemeente op met liedjes en verhalen van vroeger, in dialect.
Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.
De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.
Schorten
In ’n aauwverwetse boerderijbiotóóp van rond ’t jaor 1890 han bekaant alle vrouwen ‘ne schort aon, ès krek de vrouwen van de gróòte heren nie, mer die han dienstmèèden mi-j-aalt ‘ne schort aon. Ge haad 2 sórten vrouweschorten: ‘ne scholk en ‘ne slip. Ge had ók maansschorten, krek ès zunne lèèren vèùrschóót van ‘ne smid bevobbeld.
’ne Scholk is ‘ne vrouweschort mi-j-’n bóvestuk. ’t Schortje in Ot en Síén waar ‘n scholkske. ‘t Ha bóvenàòn d’n aachterkaant twéé knèùpkes om ’t dicht te knéúpen.
‘ne Slip dè is ‘nen hangende lap stof, déénk mer àòn ‘ne slipjas, die hi 2 slippen of flappen, zeg mer. ‘ne Slip is ‘ne vrouweschort, gemàòkt van ‘ne rèèchte lap of flap, mi 2 lang lèènten d’r aon, die ge aachter ‘ewe rug krúíste en veur op ‘ewen búík vaaststrikte. Aachter, halfweg nàòr onderen, zaten er àòn *swirskaanten smal lèèntjes aon: de zógenàòmde dwèèllèèntjes, ók wel kontlèènten of gatbaanden genoemd. Ès ge die vaaststrikte, dan hing ‘ewe schort nie in de *wéég bè-j-‘t dwèèlen.
Schorten wieren vruuger aalt van ketóénen schortebont gemàòkt, ’n klèèn donkerblauw rùìtje mi dun witte lèèntjes d’romhénen. Daor zaagde bekaant gin vúíl op, om dàòrom.
Mi ‘ne scholk of ’ne slip kos móéders van alles dóén: mi ‘ne natgespouwde *tip d’rvan de vúíl toetjes van d’r kèènder schônmaoken of d’r haand d’ràòn afdréúgen, ‘n appeltje opwrèèven, of d’r bódschappen of de ùìtgehàòlde aaier van de kiepen d’rin draogen. Ik hèùrde-n-ùìt vertrouwde Hàòrstéégse bron dè van aachter de Hoeven vandaon ’n vrouwke vruuger aalt mi ‘ne volle slip aaier op d’n Bossche mart op àòn kuierde om ze daor te verkópen. D’r reei wel ’n martkaar, mer die kossene d’r al d’re winst.
Kiendjes kwamen gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) bè-j-‘ew op ‘ewe slip zitten of op schóót. Ge zód déénken dè dè op de knie is, mer dè is nie, ‘t betèèket letterlijk: op de schort!
Mi de medèèrne tèèd krééde aandersórtege schorten: korter en klender. In d’irst krééde van die schorten krek ès dieje schort van ma Flodder mi van véúren ’n rij knéúpen d’raon. Zukke schorten waren in d’irst nog ammel blauw, mer gàòndeweg kwamen er ók aander kleuren en petrôntjes, krèk ès driehuukskes of blumkes of zó. D’rnao kwamen er schorten mi-j-’n hil klèèn bóvestukske mi twéé baanden gekrúísd op ‘ewe rug en nog laoter mi-j-’n klèèn bóvestukske mi-j-inkelt ‘ne nekbaand en korte striklèèntjes aachter. En nou … nou wéten ze nog gin ins mir wè ‘ne schort is, man. Houdoe war, Marie.
Woorden ùìt m’n woordeboek:
scholk = schort met bovenstuk(je)
slip = halve schort
swirskaanten = beide kanten
wéég = weg
tip = punt(je)
Reageren?
Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524
E-mail [email protected]
Website www.marievandemiddelhaai.nl
Lees hier nog meer over Marie van de Middelhaai
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 5200 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
