Vanaf vanavond zendt de Heusdense Televisie en Radio (HTR) weer een nieuwe aflevering uit van Het Streekarchief. In aflevering 36 gaan presentator Leo Swaans en streekarchivaris Hildo van Engen op zoek naar sporen van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), die dezer dagen precies een eeuw geleden ten einde kwam.
Nederland wist in deze grote oorlog neutraal te blijven, maar evengoed hadden de krijgsverrichtingen elders aanzienlijke gevolgen voor ons land. Enkele oude foto’s laten zien dat meteen na het uitbreken van de oorlog in Nederland grote hoeveelheden soldaten werden gemobiliseerd. Omdat in België de oorlog in volle gang was, werd vooral het zuiden van Nederland in staat van militaire paraatheid gebracht. Ook in deze streek werden duizenden soldaten ondergebracht in leegstaande gebouwen, voor de gelegenheid gebouwde loodsen of, op kleinere schaal, bij particulieren thuis. Archiefstukken uit die tijd maken duidelijk dat de overheid er met het oog op de volksgezondheid veel aan gelegen was de hygiënische omstandigheden in en om de soldatenverblijven te bewaken. Andere documenten tonen de gevolgen voor het dagelijkse leven van de bevolking. In aankondigingen van schietoefeningen werden burgers erop gewezen dat het op bepaalde dagen levensgevaarlijk was om op bepaalde plaatsen te komen. Veel overlast was er ook voor de boeren in de streek, die werden verplicht om snel te oogsten om de militaire paarden tijdig van nieuw voer te kunnen voorzien. En bij de eigenaren van schapen werd wol gevorderd, waarmee soldaten van uniforms en dekens konden worden voorzien. Ontroerend is een wat beduimeld exemplaar van een militair liedboekje, dat een uit Drongelen afkomstige soldaat vanaf 1917 daadwerkelijk bij zich droeg.
Even ten noorden van de Bergsche Maas zijn er in het landschap nog altijd tastbare herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog. In het Fort bij Giessen, onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waren in de oorlogsjaren voortdurend meer dan 200 militairen aanwezig. Swaans en Van Engen brengen een bezoek aan het pas gerestaureerde Fort, om te zien hoe de soldaten er werden ondergebracht. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bevonden zich in de nabijheid van het Fort verschillende loopgraven, die hier en daar waren voorzien van zogenaamde groepsschuilplaatsen. Op het terrein van het Fort zoeken Swaans en Van Engen dekking in zo’n groepsschuilplaats, om de uitzending te besluiten bij een originele luisterpost, van waaruit men destijds in de gaten hield of er vijandelijke vliegtuigen naderden.
De uitzending van Het Streekarchief is te zien op Ziggokanaal 42 vanaf vrijdag 19 oktober om 19.00 uur. Daarna worden de uitzendingen met enige regelmaat herhaald. Meer informatie op de site van HTR www.htrmedia.nl, waar ook via ‘uitzending gemist’ deze aflevering en de vorige uitzendingen van Het Streekarchief bekeken kunnen worden.
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan.
Aanvoerder van het lokale nieuws.
