Het verhaal achter een grafmonument in Hedikhuizen

Foto: Jan van der LInden

Maria Luijben, de oudste dochter van Jacobus Petrus Luijben en Clasina van Bokhoven sterft op 23 december 1872. Daags na Kerstmis wordt zij bij de nieuwe Waterstaatskerk in Hedikhuizen te ruste gelegd. Wie is die vrouw wiens grafmonument nu zo eenzaam op het speeltuintje aan de Kerkstraat staat?

Haar bidprentje vol troostende woorden leert, net als de steen, dat zij gehuwd is met Nicolaas van Haaren. Samen krijgen zij vijf kinderen. Maria overlijdt kort na de geboorte van de jongste, Gijsbertus. Nicolaas hertrouwt met Elisabeth Maria Ackermans, met wie hij ook nog eens zeven kinderen krijgt.

Met zijn schoonzoon Hendrik Willem Ackermans bouwt Nicolaas van Haaren een groot aannemersbedrijf op in waterbouw- en baggerwerkzaamheden. In het begin van de vorige eeuw is een groep arbeiders uit Hedikhuizen en omgeving voor dit bedrijf in Rosario – Argentinië gaan werken.

Nicolaas van Haaren
Nicolaas van Haaren en Maria Luijben trouwen in Oisterwijk op 19 mei 1864. Maria is dan nog minderjarig, dus een toestemming van haar ouders is nodig. Zij gaan in Oisterwijk wonen. Nicolaas is een zoon van Henricus van Haaren en Elisabeth van Asten. Dat echtpaar woont in Driel, waar zij een aannemersbedrijf hebben in waterbouw- en baggerwerken. De dagelijkse leiding hebben hun zonen Nicolaas, Gijsbertus en Cornelis. In 1873 nemen zij het bedrijf over.

 In 1887 koopt  Nicolaas van Haaren zandgronden op de Vughtse Heide onder ’s Hertogenbosch. Het eerste werk van het bedrijf is de ophoging en het bouwrijp maken van laaggelegen drassige gronden ten westen van de stad ’s-Hertogenbosch bij het station. De wijk heeft een oppervlakte van 60 ha en moet, soms 4 meter worden opgehoogd. Het zand wordt met een stoombaggermolen gedolven in Vught op de zand- en veengronden van Nicolaas van Haaren en per spoor naar ’s-Hertogenbosch vervoerd waar zo de wijk Het Zand ontstaat. Door de zandwinning ontstaat het Gat van Van Haaren, dat later uitgroeit tot een recreatiedomein en eveneens de naam IJzeren Man draagt. De benaming IJzeren Man is een naam, die door de arbeiders is gegeven aan bagger- of grondgraafmachines. In 1868 is er ook al zand gedolven voor de aanleg van de spoordijken voor de spoorbrug over de Lek bij Culemborg. Hier heeft het bedrijf de langste spoorbrug van Europa gebouwd (150 meter).

In 1885 komt Hendrik Willem Ackermans in dienst van het bedrijf Van Haaren. Hij is een waterbouwkundig ingenieur en zijn taak is de opvolging van de waterbouw- en baggerwerken veilig te stellen. Omdat de markt in Nederland erg concurrerend is door het groot aantal aannemers wordt het werkterrein naar België uitgebreid. Daar is men in de periode 1888-1891 succesvol o.a. met de aanleg van de fortengordels in Namen, Luik en Antwerpen en met grinduitgravingen. Via Franse bedrijven komt men vervolgens tot deelnemingen in werken over de gehele wereld, maar vooral in de Franse koloniën, in China en in Argentinië. Ook komen steeds meer familieleden in het bedrijf. Op 30 december 1924 wordt in Antwerpen het bedrijf NV Ackermans & Van Haaren opgericht en dat groeit uit tot de huidige multinational met nog steeds dezelfde naam. Maar het vroegere waterbouw- en baggerbedrijf is wel door diversificiëring overgegaan naar een investeringsmaatschappij.

Werken in Rosario en Sante Fé, Argentinië

In 1903 wordt door de Argentijnse regering aan de Franse firma Hersent de bouw en exploitatie opgedragen van een haven te Rosario aan de rivier Parana. Deze firma draagt vervolgens aan het bedrijf Ackermans & Van Haaren de uitvoering op van zeer belangrijke verbeteringswerken. Het werk omvat o.a.:

– het baggeren van een 7 m. scheepvaartgeul
– het maken van een 2500 m. rijzendam
– het maken van oeverbekleding langs twee eilanden
– het uitvoeren van een verbetering van de ondergrond voor de bouw van een elektrische centrale.

Voor het maken van de rijzendam zijn vele rijswerkers uit Werkendam en omgeving naar Rosario gegaan. Ook zijn vanuit Hedikhuizen en omgeving vele arbeiders enkele jaren aldaar werkzaam geweest. Enkele namen van Argentinië-gangers uit Hedikhuizen en omgeving: L. van Overbeek, de neven Jan en Marientje van der Linden, Willem van de Loo, Jan van Bommel, Dorus Slegers en Jan van de Griend.

Bart Beaard

Het grafmonument in het speeltuintje langs de Kerkstraat in Hedikhuizen. Collectie Nico de Bonth

Jan van der Linden (*1877 – †1939) verblijft 1½ jaar in Argentinië. Collectie: Jan van der Linden.
Marientje van der Linden (*1883 – †1957). De foto is genomen voor zijn vertrek naar Argentinië. Collectie Leo Buijs

Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan.
Aanvoerder van het lokale nieuws.

 

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen