Een 160 pagina’s tellend, rijk geïllustreerd boek ‘Van uithof naar natuurpoort. Giersbergen een Brabants gehucht uit 1244’ wordt op dinsdag 28 en woensdag 29 september gepresenteerd. Het eerste exemplaar wordt op dinsdag door historicus Kees van den Oord in de eeuwenoude gerestaureerde boerderij De Maaihoeve in Gierbergen aangeboden aan Natuurmonumenten
Kees van den Oord hoopt dat zijn boek bijdraagt aan meer historisch besef, dat Giersbergen een belangrijk Brabants gehucht is. Een cultuurhistorisch en natuureducatief centrum een ontvangstruimte voor de honderden bezoekers van de Natuurpoort is zijn lievelingswens. Hier kan het belang van dit eeuwenoude Brabants gehucht tot zijn recht komen.
Heusden heeft aan Natuurmonumenten te danken dat deze omgeving van en rond Giersbergen groen is en de natuur behouden blijft. De wandelaars, fietsers en ruiters, jong en oud genieten van Giersbergen als Natuurpoort. In 1921, honderd jaar geleden, kocht Natuurmonumenten de eerste hectaren natuurgronden van de Onverdeelde Duin rond Giersbergen Het aandeel in De Loonse en Drunense Duinen breidde zich in 2021 uit tot 2831 ha, 80 procent van de ca. 3500 ha. De Duinen vormen nu een Nationaal Park. Een opmerkelijk feit is dat de Vlijmense. scholier Jan Ossewaarde een eeuw geleden in de Duinen aan de oppervlakte vuurstenen voorwerpen (messen en krabbers) vond. Zo’n 12.000 v Chr. oud, uit de Midden Steentijd. In Nederland begon de prehistorie, dacht men, bij de Drentse hunebedden, in de Duinen echter was dit al duizenden jaren eerder. Wie woonden hier? In hutten, tenten? Jagers en verzamelaars, achter het wild aan, elanden, wolven, oerossen. Giersbergen bestond niet in de prehistorie en kwam pas veel later in beeld; in 1244 na Chr. Historicus Kees van den Oord ging op zoek naar een verklaring. Tijdens de hoge middeleeuwen werd de Brabantse stad ’s-Hertogenbosch, rond 1185 gesticht. De hertog van Brabant dacht bij de stichting van steden na en liet meteen zandbanen aanleggen tussen zijn hoofdsteden, zoals die tussen Den Bosch en Antwerpen. Deze liep via Loon op Zand naar Breda/Antwerpen en kwam langs wat later Giersbergen zou worden. Deze baan heette de Oude Bossche Baan. In 1244 schonk de hertog de abdij Ter Kameren bij Brussel woeste te ontginnen grond langs deze baan. De abdij mocht daar een uithof, een curtis, beginnen om daar schapen te laten weiden, de wol en de huiden konden naar de Bossche markt gebracht worden. Lekenbroeders, ongeletterde kloosterlingen (geen priesters) deden het werk, daarna pachters. Er kwamen hoeves, zeker twee, ook Vlaamse schuren en een kapel. De indeling van de zesde abdij-uithof Ukkel uit 1234, langs de zandbaan van Brussel naar Waterloo, situeert de kapel direct aan de Baan. Dus achter de huidige Maaihoeve.
Het onderzoek van Kees van den Oord naar de geschiedenis van Giersbergen begon vorig jaar in de 1e golf corona. Ik hielp als fotograaf mee aan het vastleggen van historie, natuur, sport en kunst. Eigenaar Arie van Veluw stelde vragen over zijn gerestaureerde boerderij De Maaihoeve en wilde meer weten over het gehucht en zijn omgeving. De geschiedenis van Giersbergen berust op een reconstructie van het verleden, van het boerenleven langs de Bossche zandbaan. Deze baan kruist achter Giersbergen met de Heusdense zandbaan. Deze zandbanen liggen er anno 2021 nog steeds, bijna niemand is daarvan bewust. Dat zelfde geldt ook voor de binnengracht en buitengracht rond Giersbergen. Het stuifzand, de erosie, rukte op halverwege de 14de eeuw, de bossen werden vanwege houtwinning gekapt, de heide kwam op, daar werden de plaggen voor de potstallen gestoken en daarna volgden de zandverstuivingen, Venloo werd door het zand ondergestoven en werd verplaatst naar Loon op Zand, Giersbergen werd gered door eiken heggen en het pijpenstrootje, die samen het zand tegenhielden. De uithof Giersbergen met twee groote en schoone pachthoeves met schuren, kooien en schoppen werd in 1613 te koop aangeboden door de abdij Ter Kameren in Den Bosch. De pachters kochten in 1614 de hoeves. Het nabijgelegen kerkdorp Drunen, dat onder het gezag stond van de abdij van Tongerloo en een eigen Heer had, eiste na 1614 steeds meer zeggenschap op over de enclave Giersbergen, vooral om hier te kunnen jagen. Giersbergen werd geleidelijk onderdeel van Drunen.
De grote boerengezinnen hadden ’t op Giersbergen moeilijk. Ze kwamen rond, maar leefden ver van de bewoonde (Drunen) wereld. Zonder kapel/kerk, school, winkels en burgemeester. Een beetje geïsoleerd met veel gemeenschapszin. Je had families als die van Brekelmans, Van der Meijden, Van Helvoort, Smits en Van Rooij. Giersbergen werd na de oorlog ook het verhaal van recreatie en ontspanning. De Maaihoeve was vroeger in de 19de eeuw ook een herberg, maar herberg De Drie Linden, dit jaar 100 jaar, werd het café, de uitspanning met speeltuin en jukebox, van de Giersbergse kermis en paardenconcours. De sport- en de natuurbeleving werden hier ook van betekenis. Giersbergen stond op de kaart. Alleen de kennis over de geschiedenis, kunst, natuur en sport ontbrak.
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen bijna 3000 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
