Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat deze aflevering over Het ontstaan van uitbreidingsplan Oudheusden. Wanneer in 1879 de status van Heusden als garnizoensstad wordt opgeheven verarmt Heusden. Ook vermindert de betekenis als handelscentrum voor de omliggende gemeenten.
Met de middenstand gaat het steeds slechter, de plaatselijke nijverheid loopt achteruit en er is een verkrotting van de woningen. Een opleving moet er komen met nieuwe industrie na de uitvoering van de Maasmondwerken. Die industrie komt er ook met de conservenfabriek, de melkfabriek en de scheepswerf. Maar dan ontstaat het probleem van huisvesting. Het is dan vooral Adriaan de Haan, directeur-eigenaar van de scheepswerf die daarover continu klaagt bij het gemeentebestuur. Het is ook De Haan die al in 1918 met het plan komt om de wallen tussen de Oudheusdense en Herptse Poort af te graven en de grachten en rietvelden te dempen ten behoeve van woningbouw. Vóór de oorlog worden door de scheepswerf vele woningen gebouwd. Echter de verwoestingen in de oorlog en de bevolkingsgroei maken het woningbouwprobleem nog groter.
De oorlog voorbij
Op 29 november 1945 wordt de eerste vergadering van de tijdelijke gemeenteraad gehouden, onder voorzitterschap van waarnemend burgemeester A. van Delft. De problematiek is duidelijk; vaststelling van uitbreiding en wederopbouw, verbetering van wegen, gereedmaken van industrieterrein en sportvelden. In de raadsvergadering van 22 januari 1947 vindt er een voorlopige bespreking plaats van het wederopbouwplan dat gemaakt is door stedenbouwkundige ir. Nico van der Laan. In dit plan is ook de mogelijkheid en wenselijkheid bezien van de bouw van woningen in de stad. Het nijpend woningtekort doet zich in hevige mate gevoelen. De beslissing wordt genomen om op het Burchtplein de R.K. kerk te bouwen en ook een aantal arbeiderswoningen. Ook wordt door het Gemeentelijk Woningbedrijf gebouwd aan de Demer, Bromsluis, Wielstraat, Wieldijk en Pelsestraat. In het gemeentebestuur wordt nog altijd gepleit voor het afbreken van de wallen om daarmee ruimte te scheppen voor nieuwe woningen.
Op 8 mei 1951 komt het uitbreidingsplan voor de dorpskernen Herpt, Hedikhuizen en Oudheusden ter tafel. Het grootste bezwaar hiertegen is wel dat de uitbreidingen te ver van de stad liggen. Het is niet in het belang van de zeer ruime middenstand van Heusden dat de nieuw te vormen kernen eigen winkels gaan krijgen. Het plan is dat de kernen Herpt en Hedikhuizen hun agrarisch karakter blijven behouden en niet groter mogen worden. Bij de kern Oudheusden, anderhalve kilometer van het centrum, wordt ten zuiden ervan voor de woningbouw een nieuwe woonkern geprojecteerd, in aanvang voor 400 á 500 arbeiderswoningen. Er speelt hier mee dat westelijk van de kern een nieuwe provinciale weg tussen de Langstraat en het Land van Heusden en Altena gepland is. In de raadsvergadering van 5 februari 1953 wordt het bestemmingplan aangenomen. Men kan nu beginnen met de grondaankopen, grondruilen, onteigeningen en pachtschadeloosstellingen. In de loop van het jaar 1955 wordt begonnen met het bouwrijp maken.
De eerste rijtjeshuizen in Oudheusden
De eerste projecten bestaan uit 25 woningen van de gemeente en 50 woningen van de scheepswerf en die worden in 1957 gebouwd. Voor fl. 411.000 krijgt op 23 april 1957 Heusdens aannemer A.Th. Smits de opdracht voor 28 woningwetwoningen. In de raadsvergadering van 13 september 1957 worden de straatnamen vastgesteld; Everardus van Gochstraat, Kasteellaan, Suitbertusstraat en Gijsbert Voetiusstraat, Jan van Oudheusdenstraat, Verolmestraat en Adriaan Loeffstraat. Vanwege de hoge grondprijzen is er dan nog nauwelijks sprake van particuliere bouw. Hierdoor is ‘Oudheusden I’ in aanvang een kleurloos geheel van eenvormige woningen. Op 21 juni 1963 wordt het plan ‘Oudheusden II’ vastgesteld en de kern kan zich verder ontwikkelen.
‘Wij voelen er niets voor een museum te blijven’
In 1957 zijn er in Oudheusden al 125 woningen gebouwd en het plan ligt er voor nog eens 275 erbij. In de stad blijven er weerstanden tegen de uitbreidingen. Op 27 december 1957 vindt een bespreking plaats over verdere uitvoering van het reeds gemaakte plan ‘Heusden-Oost‘. Het gemeentebestuur en het gros van de bevolking vinden dat slechten van de wallen en demping van de grachten de enige juiste oplossing is om een natuurlijke uitgroei te krijgen. In die bespreking wordt geprotesteerd tegen het idee door Monumentenzorg, de Bond Heemschut, de Stichting Menno van Coehoorn en vele andere instanties. Daarbij komt ook nog dat de wallen eigendom zijn van Kroondomeinen en aan tuinders worden verpacht. De instanties vinden dat een bebouwing eerst mag beginnen buiten de grens van de buitengrachten. De gemeente vindt dat bij de uitbreiding ‘Heusden-Oost’ in de richting van Herpt men hetzelfde krijgt als bij de bebouwing in Oudheusden, te ver van de kern Heusden. Het plan is nooit tot uitvoering gekomen.
In eerdere aanleg is door de stedenbouwkundige Van Mourik een plan ontworpen, waarbij in de wal tussen de Herptse Poort en Oudheusdense Poort een aantal coupures wordt aangebracht, teneinde tussen de buitengracht en de wallen enkele bouwblokken te projecteren. Dit plan is niet te verwezenlijken geweest omdat Monumentenzorg en de andere instanties zich hiertegen voluit verzetten. ‘Zij geven voorbeelden van uitbreidingen in Geertruidenberg en Willemstad maar de Heusdenaren willen nog niets weten van toerisme’, aldus een uitgebreid artikel in De Tijd van 22 februari 1958. Uiteindelijk gaan de plannen van tafel en gaat men verder met de uitbreiding in Oudheusden. In de stad worden wel op verschillende ‘invulplaatsen’ woningen gebouwd en op 9 mei 1968 is de officiële start van de restauratie van de vestingwerken.
Oprichting van de Woningstichting
Op 18 april 1962 wordt Woningstichting Heusden opgericht. De oprichting is een initiatief van de directies van de scheepswerf en conservenfabriek, maar ook een provinciale verplichting om in aanmerking te komen voor de jaarlijkse contigenten te bouwen woningen. Haar eerste project is 15 woningen aan de Everardus van Gochstraat’. Door de gemeente Heusden zijn toen ook 40 woningwetwoningen overgedragen aan de stichting.
Oudheusden nu
De kern Oudheusden is nu één van de kernen van de gemeente Heusden. Er staan nu ca. 1130 woningen en de kern heeft ca. 2810 inwoners. De kern is ruim voorzien van scholen, bibliotheek, ouderensociëteit, Turks Cultureel Centrum, sport- en cultuuraccommodaties en een supermarkt.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 2500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
