Jack Thomassen uit Drunen schrijft vele columns en korte verhalen. Ook voor Heusden.Nieuws zal hij regelmatig een column schrijven over zijn belevenissen en met deze keer weer een nieuwe versie. Deze column gaat over herkennen van dementie. Met een hoofdrol voor zijn Heusdense oom Jan.
Nee, een strijd is het nooit geweest. Want in een strijd zijn er altijd (minstens) twee partijen die kans maken om er uiteindelijk als overwinnaar uit te komen. Daar was in het geval van mijn oom Jan nooit sprake. Toen de eerste symptomen van een vorm van dementie zichtbaar werden, wisten zijn naasten al dat ze de tijd die ze nog met ‘ons pap’ hadden, zorgzaam moesten gaan invullen. Maar vooral… die kostbare tijd dienen te koesteren.
Mocht mijn drukke agenda het destijds toelaten, stuurde ik op de terugweg van werkbezoek aan onze vestiging in Limburg mijn busje van de A2 af, richting het Brabantse plaatsje waar oom woonde. Zijn lieve vrouw was hem inmiddels helaas ontvallen, maar met de steun van zijn kinderen redde hij zich aardig. Toen mijn ouders nog leefden, hadden zij al een goede band met hen. Daarom leek het mij een kleine moeite om oom af en toe te bezoeken.
Nog voordat de koffie op tafel stond, spraken we al over hoe het er vroeger aan toe ging. In eerste instantie waren de onderwerpen luchtig en gezellig. Precies zoals wij onze oom altijd kenden. Leuke verhalen over het voetballen in onze regio. Het uitgaan en wat allemaal wel en niet mocht in de verkeringstijd. En over zijn nieuwe baan bij Philips, waardoor zijn jonge gezin naar omgeving Eindhoven verhuisde. Na de korte visite moest ik snel weer door naar het werk.
Tijdens het volgende bezoek echter, viel het mij op dat oom sommige dingen door elkaar haalde. Op een gegeven moment leek het zelfs dat hij mij met mijn vader verwisselde: “Weet je nog dat ‘we’ ooit met vieren een deel van die mooie Lingeroute hebben gefietst?” Dat kwam toen even raar over, maar ik sloeg daar verder geen acht op. Zoiets kan de beste overkomen, toch?
Eenmaal in de auto begon ik enigszins te twijfelen. Vooral omdat jaren eerder bij mijn moeder en later bij mijn schoonvader ook op deze manier hun terugval inzette, en niet veel later dementie werd vastgesteld. Toch vond ik het niet dermate verontrustend om bij mijn nichten de alarmbel te laten rinkelen. Ik ben immers geen arts of deskundige.
Een tijdje later was het weer gelukt om even tijd vrij te maken voor oom. Bij binnenkomst viel mij meteen het boek op, wat op de tafel lag. Nieuwsgierig bekeek ik de kaft. Wat oom zag. “Dat is een boek over jongens uit Heusden en omgeving, die toentertijd dienst gedaan hebben in Nederlands-Indië.” Omdat ik wist dat oom ook in de Oost had gediend, begon ik benieuwd te bladeren, op zoek naar de foto van oom Jan.
Terwijl oom druk bezig was met de koffie, zocht ik dus naar de afbeelding van een zongebruinde jonge Jan, met zijn kenbare kop met strak gekamd zwart haar. Blijkbaar tevergeefs: “Je hoeft niet te zoeken, hoor. Ik sta er niet in…” We gingen zitten en oom begon te vertellen over de lange bootreis naar het Indonesische eiland Java. Waar ze gestationeerd werden bij de stad Djokjakarta (Jakarta) en vol passie de prachtige natuur van het land prees.
Gaandeweg dat gesprek werd de informatie warriger. Soms kon ik het moeilijk volgen. Maar wat zorgelijker was: er kwam een soort van boosheid in zijn stem. Of misschien is frustratie een beter gekozen woord. Zo kende ik oom niet. Waarschijnlijk zijn er vroeger daar dingen gebeurd waar oom niet achter stond. Het leek mij voor zijn kinderen zwaar om hem in deze gemoedstoestand aan te treffen.
Na voorzichtig contact met mijn nicht werd het duidelijk. Het patroon was immers herkenbaar. De periodes waar hij voor zijn gevoel in bevond, gingen steeds verder terug. De jaren van hard werken bij Philips, zijn diensttijd in Indonesië. En daarna zijn niet onbezorgde jeugd. Gelukkig kwamen zijn kinderen bijna dagelijks langs om hem bij te staan. Zodat hij zo lang mogelijk in zijn vertrouwde huisje kon blijven wonen.
Maar zoals gezegd, er was geen strijd die te winnen was. Alleen tegen de tijd. En ook die verliest iedereen. Oom heeft nog even in een verzorgingshuis gewoond. Waar hij het (meestal) heel goed naar zijn zin had. En vooral in zeer deskundige handen was. Voor zijn kinderen natuurlijk een hele geruststelling. In deze omgeving met vriendelijk personeel voelde oom zich helemaal in zijn element. Hier kwam hij er nauwelijks aan toe om negatieve gevoelens toe te laten.
Op zijn 90e verjaardagsfeest constateerde ik overigens iets grappigs. Tijdens die gezellige middag zagen we hoe oom door de vriendelijke aandacht van jonge (lees: hele leuke) verpleegkundigen zich opnieuw de jonge vent van vroeger leek te voelen. Die met zijn zongebruinde uiterlijk en een goeie kop met strak gekamd zwart haar de verpleegsters zat te charmeren.
Precies zoals ik oom Jan wil blijven herinneren.
Nog veel meer verhalen als deze zijn van Jack Was Here zijn hier te vinden
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 4250 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
