Een nieuwe Aflevering van Historisch Heusden geschreven door Bart Beaard en deze keer gaat het in deel 103 van Historisch Heusden over Petrus Zwaans, landbouwer en al enkele jaren gemeenteraadslid, wordt in 1877 op 36-jarige leeftijd burgemeester van Vlijmen. Hij is de opvolger van J.A. Corman.
Op grootse wijze wordt hij op 25 oktober ingehuldigd, nadat hij in ’s-Hertogenbosch bij P.J. Bosch van Drakestein, Commissaris der Konings, beëdigd is. Hij blijft 30 jaar burgemeester en krijgt op 10 juli 1907 eervol ontslag. Bij zijn afscheid wordt door de gemeenteraad bij acclamatie besloten de nieuw aangelegde verbindingsweg naar het spoorwegstation Zwaansweg te noemen. Zwaans wordt opgevolgd door G.R. van der Ven en blijft raadslid totdat zijn gezondheid dit niet meer toelaat. Hij overlijdt na een kort ziekbed op 2 september 1920.
Genealogie
Petrus Arnoldus Zwaans is in Vlijmen geboren op 2 mei 1841 als zoon van Theodorus Arnoldus Zwaans (1810-1850) en Maria Hendrika Flacard (1805-1878). Maria is de tweede echtgenote van Theodorus en zij is een dochter van de bekende Vlijmense heel- en vroedmeester Maurice Flacard. Petrus heeft twee broers en een zus. De oudste broer is Adrianus Petrus (1835-1904). Hij is blind en hij krijgt in Vlijmen bekendheid als organist en altzanger. Zus Albertha Antonetta (1837-1926) trouwt met rentenier Hendrikus van Hest. Zijn broer Mauritius Norbertus (1843-1922) wordt priester in de Orde van de Redemptoristen. Petrus trouwt 27 juni 1895 op 54–jarige leeftijd met de 40-jarige weduwe Arnoldina Mimpen (1855-1929). In zijn vrije tijd is Petrus geruime tijd lid van de Heilige Familie, lid van het Zangerscollege, directeur van de Liedertafel en hij is een fervent tenorzanger.
Dijkdoorbraak Nieuwkuijk
De Nieuwkuijkse en Vlijmens bevolking is ervan overtuigd dat hun dijk te hecht en te sterk is om te bezwijken. Maar op 30 december 1880 wordt de burgemeester geconfronteerd met het bericht van een dreigende dijkdoorbraak aan de gemeentegrens Nieuwkuijk-Vlijmen, maar op het grondgebied van Vlijmen. Hij overlegt met de heemraad en al snel gaat een ploeg van 30-40 arbeiders helpen. Hij informeert ook de Commissaris des Konings en hij stelt de Vlijmense bevolking gerust. Maar de dijk breekt door, het water overstroomt niet alleen Vlijmen maar het stroomt tot Werkendam. De meteen opgerichte ‘Watersnoodcommissie Vlijmen’ , onder leiding van de burgemeester, heeft haar handen vol met het zorgen voor voedsel, kleding en onderdak.
Brand bij M. Dekkers op18 augustus 1890
Door onweer is er op die dag brand bij M. Dekkers. De boerderij met woning en inboedel, 9 stuks vee en de hooioogst zijn verloren. Enkele dagen tevoren is zijn brandverzekering geschrapt, omdat van zijn boerderij ‘een gedeelte der zijden van het huis niet of niet hoog genoeg in steen was opgetrokken’. De burgemeester start met de pastoor en de predikant een landelijke actie voor geldelijke steun. De schenkers worden in de kranten vermeld en dat wordt een volle pagina. De opbrengst van de actie is na twee weken ƒ1.442 en dat zou nu omstreeks €20.000 zijn.
Vereeniging tot bevordering van tuin-, landbouw en veeteelt
Vlijmen heeft een groot land- en tuinbouwgebied en op het einde van de 19e eeuw is hop het belangrijkste gewas. Maar het gaat hiermee steeds slechter door de lagere opbrengsten, hoge arbeidskosten en veel ziektes. Er moet iets gebeuren en in het begin van 1889 neemt de burgemeester het initiatief voor de oprichting van een ‘Vereeniging tot bevordering van tuin-, landbouw en veeteelt te Vlijmen’. Er wordt een zeer uitgebreid programma gemaakt. Een belangrijk doel is de vestiging van een proefstation onder leiding van een bekwaam tuinbouwkundige, die tevens onderwijs kan geven in alles wat tot het vak van tuinbouw behoort. Maar ook het houden van lezingen en voordrachten, het aankopen van zaden, planten en meststoffen, onderwijs in het bewerken en snoeien van vruchtbomen, het stichten van een onderlinge veeverzekering, het zoeken van gelegenheden tot afzet enz.
Een groot bestuur wordt gekozen met de burgermeester als ondervoorzitter. Op 8 januari 1892 wordt met een dertigtal leerlingen de land- en tuinbouwcursus gestart. Het resultaat is een omschakeling van het kweken van hop naar groenten en fruit. Er gaan grote hoeveelheden zacht fruit gekweekt worden die, met in Vlijmen gevlochten manden, naar Engeland worden geëxporteerd.
25 Jaar burgemeester
In 1902 is P. Zwaans 25 jaar burgemeester en wordt er voor de huldigingtoespraak een samenvatting gemaakt van zijn loopbaan:”De spoorweglijn ’s-Bosch–Lage Zwaluwe is voltooid, een Post- en Telegraafkantoor is opgericht, de stoomtram ’s-Bosch-Heusden-Waalwijk is aangelegd, een tweede openbare school is bijgebouwd, de eerste openbare school met onderwijzerswoning is belangrijk verbeterd, voor de volksgezondheid is betere zorg gedragen. Daar op vele plaatsen die van drinkwaterputten waren verstoken, deze zijn aangelegd, een gebouw tot verpleging van lijders aan besmettelijke ziekte is verrezen en de verpleging is er uitstekend geregeld; ook voor beperking van brandgevaar is zorg gedragen, door de aankoop van een brandspuit meer. Verder is een land- en tuinbouwvereeniging opgericht en geldelijk gesteund alsmede een cursus tot vakkennis van tuinbouwers; de dorps stierhouderij is veel verbeterd tot veredeling van ’t vee, de kosten van onderhoud van wegen zijn verminderd door aanleg van de klinker- in keiwegen. Er is dus overvloedig stof tot hooge waardeering van ’s burgemeesters vruchtbaar bestuur”.
Wonen in de Kerkstraat
De burgemeester woonde in de Kerkstraat, nu Julianastraat, op een grondstuk dat in gedeelten in 1838, 1853 en 1859 gekocht is door zijn moeder. Het is het huidige perceel van Julianastraat 11 en 13 tot de Wilhelminastraat. De burgemeester en zijn broer Adrianus hebben altijd bij hun moeder gewoond, die in 1878 is overleden. Wanneer de burgemeester in 1895 trouwt komt zijn echtgenote bij hem wonen. Het echtpaar blijft kinderloos. Broer Adrianus woont er tot zijn overlijden in 1904. Via vererving is het perceel en de woning bezit van de burgemeester geworden. Na de dood van de burgemeester en zijn echtgenote is het vererfd naar Albertha van Hest-Zwaans, de zus van de burgemeester, vervolgens naar hun dochter Jeanette van Hest, gehuwd met Hendricus Florentinus van Wagenberg, en dan naar hun zoon Frans van Wagenberg. In 1940 wordt de burgemeesterswoning afgebroken, waarna Frans ernaast zijn nieuwe villa laat bouwen. Het ontwerp in de architectuurstijl van de Delftse School, is van architect Jan Luijben. De windvaan in de vorm van een zwaan op de schoorsteenkap herinnert ons nog aan deze geschiedenis.
Bart Beaard
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan. Aanvoerder van het lokale nieuws.
< Kijk hier voor agenda
< Volg HeusdenNieuws ook via Facebook
< Wist u dat wij iedere morgen meer dan 3500 nieuwsbrieven verzenden
< Wist u dat wij iedere dag meer dan 10.000 bezoekers hebben op onze website
< Adverteren op Heusden.Nieuws.nl stuur een mail
