Marie van de Middelhaai: Ópen Monumentedaog Houtje

Vlijmens meest ouderwetse boerin, Marie van de Middelhaai alias Marja Kivits gaat ook verhalen delen aan de lezers van Heusden.Nieuws. Marie van de Middelhaai treedt binnen en buiten de gemeente op met liedjes en verhalen van vroeger, in dialect.Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd.

Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen.

Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. De rechtszaak bij de Raad van State heeft 27 mei plaatsgevonden. Het is nu wachten op de uitspraak.

De Ópen Mónementedaog zen wir aachter de rug. Man, man, wè hemme toch geluk mi-j-’t weer gehaad: we hebben ’t dréùg gehaauwen en ók nog ‘es ók ’n zonneke d’rbij gehaad. Wij meskes hoefden óónze *nèùzek nog ginins om te slaon, kunde nàògaon! Dè komt netuurlek ammel dèùr dieje vorse worst die óónze Gerrie en ikke vèùr Sinte Clara’s àòn de kerkdeur hebben gehangen, war.

De zàòterdag waar vèùr de kiendjes; wè hebben ze toch ‘nen hóòp èèkeltjes geràòpt, mi de haandboor geboord, geschilderd, touwgeslaon, kóper gepoetst, klompen blaank geschuurd, bèèndjes gehàòkt en de vloer van m’nen herd gezaand. ’t Waar ’n aoreghed om te zíén. Beste kiendjes, ik moet jullie nog ammel van óóns Betje, óóns aauw zwart schàòpke, hartelek bedaanken vèùr dieje volle kittel mi èèkeltjes. Ze frit ze mi vol *móélen nàòr binnen. Gullie maagt grust nog ‘es trug kómen om èèkeltjes te raopen, zi se.

De gróòte méénsen hebben ’t ók nàòr d’re zin gehaad, déénk. D’r zen in alle geval 8 arrekeskoeken dèùrhénen gegaon en bekaant effe véúl aauwwèèvekoeken mi rùìtjesbótter en ’n speclaosiemenneke daorbóvenop. Dan witte’t wel.

We hebben de zondeg in m’nen herd mi z’n allen geoefed om mi-j-’n boek op óónze kop rond te lópen, en dan ók nog ‘es ók op ‘ne stóél te gàòn zitten en wir op te staon zonder dè dè boek d’r aaf víél, want zó moeste vruuger oefenen om mi-j-‘n gróòte Vlèèmese muts rond te kannen lóòpen - daor laag ’n bloemekraanske los bóvenop - dè ge nie vèùr schut stóónt dè-j-’t er aaf víél. D’r waren d’r, van de dik 240 méénsen en kiendjes die hier gewist zen, mer ’n stuk of 6 bij die-j-’t konnen, waoronder ’n meske van nog mer 9 jaoren!

We hebben ók àòn gimmestie gedaon van hoe-j-’n vrouwspesóón vruuger de snelzèèker gebrúíkte: dèur ‘ew knieës zakken onderwèèl ge die nàòr búíten draait. Dè kon alleman wel. Gelaachen dè me hebben!

Mer we hebben ók ’n bietje moeten jaanken. Hoe dè nou, dinkte gullie meschient. Nou, ’t zit zó; we krégen de zondeg om 12 uren 2 lunchpaketten àòngebójen. Nou zalde gullie déénken: dè’s toch mooi? Zoiets hedde in die 21 jaoren meedóén àòn d’n Ópen Mónementendag nog nóòt nie gehaad. Dè nie, neeje, mer … we waren déés daog mi 24 man vrijwillegers die *bliekten van d’n honger. Wè nou gedaon? Baai paketten in 12 stukskes snijen en ammel éne slok ùìt de 2 fleskes sinesappelsap? Gelukkeg hè’k hier op m’nen dam geríéfhout, ik heb er gewóón 22 ’n houtje gegéven, konnen ze daor op bèèten.

Houdoe, war. Marie

Woorden uit m’n woordeboek:
nèùzek = neusdoek, omslagdoek
mi vol móélen = heel gulzig
bliekten = scheel keken